مندرجات کا رخ کریں

"حدیث لولاک" کے نسخوں کے درمیان فرق

کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
سطر 1: سطر 1:
[[زیر تعمیر]]
[[زیر تعمیر]]
'''حدیث لولاک''' [[پیامبر اسلام]] (ص) سے [[حدیث قدسی]] کے عنوان سے منقول ايک حديث ہے جس کا مفہوم يہ ہے کہ اگر پيغمبر اکرم نہ ہوتے تو افلاک خلق نہ ہوتے اور اگر [[علی (ع)]] نہ ہوتے تو [[اللہ تعالى]] پيغمبر اکرم کو خلق نہ کرتا اور اگر [[فاطمہ]] سلام اللہ عليہا نہ ہوتي تو پيغمبر اکرم اور امام على کو خلق نہ کرتا
'''حدیث لولاک''' [[پیامبر اسلام]] (ص) سے [[حدیث قدسی]] کے عنوان سے منقول ايک حديث ہے جس کا مفہوم يہ ہے کہ اگر پيغمبر اکرم نہ ہوتے تو افلاک خلق نہ ہوتے اور اگر [[علی (ع)]] نہ ہوتے تو [[اللہ تعالى]] پيغمبر اکرم کو خلق نہ کرتا اور اگر [[فاطمہ]] سلام اللہ عليہا نہ ہوتي تو پيغمبر اکرم اور امام على کو خلق نہ کرتا. يہ حديث اس طرح سے [[شیعہ]] منابع ميں نہيں ملتى ہے. يہ حديث حضرت فاطمہ (س) کى پيغمبر اکرم اور امام على عليہ السلام کى نسبت مقام اور منزلت کے بارے ميں بہت سارے سوالات کو وجود ميں آئے ہيں.
<!--
== حدیث کا متن ==
[[حدیث قدسی]] کے عنوان سے اس حديث کا معروف و مشہور متن جو [[جنة العاصمة]] نامى کتاب ميں اس طرح سے نقل ہوا ہے:
{{حدیث|یا احمد لولاک لما خلقت الافلاک و لولا علی لما خلقتک و لولا فاطمہ لما خلقتکما|ترجمہ= اے احمد اگر آپ نہ ہوتے تو ميں افلاک کو خلق نہ کرتا اور اگر على نہ ہوتے تو تجھے خلق نہ کرتا اور اگر فاطمہ نہ ہوتى تو تم دونوں کو خلق نہ کرتا|اندازہ=17px}}
شيعہ منابع ميں حديث لولاک کے مضون کى حامل دو اور احاديث بھى ملتى ہيں:
*{{حدیث|يَا مُحَمَّدُ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَوْلَاكَ لَمَا خَلَقْتُ آدَمَ وَ لَوْ لَا عَلِيٌّ مَا خَلَقْتُ الْجَنَّة<ref>ابن طاووس، الیقین، ص۴۲۶؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۴۰۰.</ref>|ترجمہ=اے محمد ! ميرى عزت اور جلالت کى قسم اگر آپ نہ ہوتے تو آدم کو خلق نہ کرتا اور اگر على نہ ہوتے تو بہشت خلق نہ کرتا.|اندازہ= 17px}}
*{{حدیث| لَوْلَاكَ لَمَا خَلَقْتُ الْأَفْلَاك‏<ref>fبکری، الانوار فی مولد النبی، ۱۴۱۱ق، ص۵؛ مجلسی،‌ بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۲۸.</ref>|ترجمہ= اگر آپ نہ ہوتے تو افلاک کو خلق نہ کرتا.|اندازہ=17px}}


حدیثی که از [[پیامبر اسلام]] (ص) به عنوان [[حدیث قدسی]] نقل شده با این مضمون که اگر پیامبر نبود افلاک خلق نمی‌شدند و اگر [[علی (ع)]] نبود [[خداوند]] پیامبر را خلق نمی‌کرد و اگر [[فاطمه]] نبود خداوند پیامبر و علی را نیز خلق نمی‌کرد. این حدیث به این صورت در منابع [[شیعه]] وجود ندارد. مضمون این حدیث باعث ایجاد پرسش‌هایی درباره مقام حضرت فاطمه (س) نسبت به پیامبر (ص) و امام علی (ع) شده است.
== حدیث کا منبع ==
== متن حدیث ==
حديث لولاک جسطرح سے مشہور ہے اس طرح سے شيعہ گذشتہ کسى بھى منبع ميں نہيں آئى ہے جنّہ العاصمہ کے مصنف ميرجہانى کا کہنا ہے کہ انہيں يہ حديث [[صالح بن عرندس حلی]] (م ۹ صدى) کى کتاب [[کشف اللئالی]] کے خطى نسخے ميں ملى تھى. ميرجہانى نے جس سند کو ذکر کيا ہے وہ اس طرح ہے
متن مشهور حدیث که با عنوان [[حدیث قدسی]] در کتاب [[جنة العاصمة]] نیز نقل شده این است:
:::«فی کتاب کشف اللئالی لصالح بن عبدالوہاب بن العرندس، إنّہ روی عن الشیخ إبراہیم بن الحسن الذرّاق،‌ عن الشیخ علیّ بن ہلال الجزائری، عن الشیخ أحمد بن فہد الحلّی، عن الشیخ زین الدین علیّ بن الحسن الخازن الحائری، عن الشیخ أبی عبداللہ محمّد بن مکّی الشہید، بطرقہ المتصلة إلی أبی جعفر محمّد بن علیّ بن موسی بن بابویہ القمّی ، بطریقہ إلی جابر بن یزید الجعفی، عن جابر بن عبداللہ الأنصاری، عن رسول اللہ صلی اللہ علیہ و آلہ، عن اللہ تبارک و تعالی، أنّہ قال: ... »<ref>[http://www.ghbook.ir/index.php?name=%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D9%87%20%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D9%85%D9%87%20:%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%20%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA%20%D9%88%20%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%20%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA%20%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87%20%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%20%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%20%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7&option=com_mtree&task=readonline&link_id=5159&page=272&chkhashk=447220AA88&Itemid=&lang=fa میرجہانی، جنة العاصمة، ص ۱۴۸]</ref>


{{حدیث|یا احمد لولاک لما خلقت الافلاک و لولا علی لما خلقتک و لولا فاطمه لما خلقتکما|ترجمه= ای احمد اگر تو نبودی افلاک را خلق نمی‌کردم و اگر علی نبود تو را خلق نمی‌کردم و اگر فاطمه نبود شما دو نفر را خلق نمی‌کردم|اندازه=17px}}
آیت اللہ [[سید موسی شبیری زنجانی|شبیری زنجانی]] اس حديث کے سند ميں بہت سارے اشکالات ہيں ليکن حدیث کے مضمون کو دفاع کے لائق سمجھتا ہے ان کا کہنا ہے کہ خلقت کا ہدف انسان کى ہدايت ہے اور [[معصومين]] عليہم السلام انسان کى ہدايت ميں واسطہ فيض ہيں اس لئے يہ کہا جاسکتا ہے کہ اگر [[اہل البیت علیہم السلام|اہل بیت]] نہ ہوتے تو کائنات خلق نہ ہوتى.<ref>[http://jamaran.ir/fa/NewsContent-id_38627.aspx جماران ويب سائٹ]</ref> آیت اللہ [[محمدعلی گرامی قمی|محمد علی گرامی]] نے بھى اس حديث کے بعض راويوں کو مجہول قرار ديا ہے اس کے باوجود اسے حديث کو جھٹلانے کا سبب نہيں سمجھتے ہيں.<ref>[http://rahebartar.ir/faq/show/26114 (کيا لولاک والى حديثيں معتبر ہيں؟) آیا روایت لولاک معتبر است]</ref> انہوں نے اسى حديث کى وضاحت ميں ايک کتاب بھى لولا فاطمہ کے نام سے لکھى ہے.<ref>[http://www.ayat-gerami.ir/list.asp?L=1&t=Title&gid=28  آیت اللہ گرامی کى ويب سائٹ]</ref>
در منابع شیعه دو حدیث دیگر با مضمون حدیث لولاک وجود دارد:
*{{حدیث|يَا مُحَمَّدُ وَ عِزَّتِي وَ جَلَالِي لَوْلَاكَ لَمَا خَلَقْتُ آدَمَ وَ لَوْ لَا عَلِيٌّ مَا خَلَقْتُ الْجَنَّة<ref>ابن طاووس، الیقین، ص۴۲۶؛ مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۴۰۰.</ref>|ترجمه=ای محمد ! به عزت و جلالم سوگند اگر تو نبودی آدم را نمی‌آفریدم و اگر علی –ع- نبود بهشت را خلق نمی‌کردم.|اندازه= 17px}}
*{{حدیث| لَوْلَاكَ لَمَا خَلَقْتُ الْأَفْلَاك‏<ref>fبکری، الانوار فی مولد النبی، ۱۴۱۱ق، ص۵؛ مجلسی،‌ بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۵، ص۲۸.</ref>|ترجمه= اگر تو نبودی افلاک را خلق نمی‌کردم.|اندازه=17px}}


== منبع حدیث ==
نقل مشهور حدیث لولاک در هیچ یک از منابع متقدم شیعی نیامده است. میرجهانی نویسنده جنّة العاصمة مدعی است که حدیث را در کتابی خطی به نام [[کشف اللئالی]] نوشته [[صالح بن عرندس حلی]] (م قرن ۹) دیده و آن را یادداشت کرده است. سندی که میرجهانی به آن تکیه کرده چنین است:
:::«فی کتاب کشف اللئالی لصالح بن عبدالوهّاب بن العرندس، إنّه روی عن الشیخ إبراهیم بن الحسن الذرّاق،‌ عن الشیخ علیّ بن هلال الجزائری، عن الشیخ أحمد بن فهد الحلّی، عن الشیخ زین الدین علیّ بن الحسن الخازن الحائری، عن الشیخ أبی عبدالله محمّد بن مکّی الشهید، بطرقه المتصلة إلی أبی جعفر محمّد بن علیّ بن موسی بن بابویه القمّی ، بطریقه إلی جابر بن یزید الجعفی، عن جابر بن عبدالله الأنصاری، عن رسول الله صلی الله علیه و آله، عن الله تبارک و تعالی، أنّه قال: ... »<ref>[http://www.ghbook.ir/index.php?name=%D8%A7%D9%84%D8%AC%D9%86%D9%87%20%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A7%D8%B5%D9%85%D9%87%20:%20%D8%AF%D8%B1%20%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%20%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AF%D8%AA%20%D9%88%20%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%20%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA%20%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87%20%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%20%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%20%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87%D8%A7&option=com_mtree&task=readonline&link_id=5159&page=272&chkhashk=447220AA88&Itemid=&lang=fa میرجهانی، جنة العاصمة، ص ۱۴۸]</ref>


آیت الله [[سید موسی شبیری زنجانی|شبیری زنجانی]] سند حدیث را دارای اشکالاتی می‌داند ولی مضمون آن را قابل دفاع توصیف می‌کند. از نظر او چون هدف از خلقت هدایت انسان هاست و [[معصومان]] نیز واسطه فیض در هدایت هستند، بنابر این می‌توان گفت که اگر [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] نبودند عالم خلق نمی‌شد.<ref>[http://jamaran.ir/fa/NewsContent-id_38627.aspx سایت جماران]</ref> آیت الله [[محمدعلی گرامی قمی|محمد علی گرامی]] نیز چند نفر از راویان حدیث را مجهول معرفی می‌کند ولی این نکته را عامل تکذیب حدیث نمی‌داند.<ref>[http://rahebartar.ir/faq/show/26114 آیا روایت لولاک معتبر است]</ref> او هم‌چنین کتابی با نام لولا فاطمه برای تبیین معنای این حدیث منتشر کرده است.<ref>[http://www.ayat-gerami.ir/list.asp?L=1&t=Title&gid=28 سایت آیت الله گرامی]</ref>
==حوالہ جات==
 
{{حوالہ جات}}
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
==منابع==
*سید ابن طاووس، علی بن موسی، الیقین باختصاص مولانا علی علیه السلام بامرة المومنین. نرم افزار جامع الاحادیث ۳.۵.
*سید ابن طاووس، علی بن موسی، الیقین باختصاص مولانا علی علیہ السلام بامرة المومنین. نرم افزار جامع الاحادیث ۳.۵.
*بکری، احمد بن عبدالله، الانوار فی مولد النبی صلی الله علیه و آله، قم، دار الشریف الرضی، ۱۴۱۱ق.
*بکری، احمد بن عبداللہ، الانوار فی مولد النبی صلی اللہ علیہ و آلہ، قم، دار الشریف الرضی، ۱۴۱۱ق.
*مجلسی، محمد باقر،‌ بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الاطهار، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة، ۱۴۰۳ق.
*مجلسی، محمد باقر،‌ بحار الانوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الاطہار، بیروت، دارإحیاء التراث العربی، الطبعة الثالثة، ۱۴۰۳ق.
*میرجهانی، سید محمد حسن، جنة العاصمة، کتابخانه صدر تهران، ۱۳۹۸ق.
*میرجہانی، سید محمد حسن، جنة العاصمة، کتابخانہ صدر تہران، ۱۳۹۸ق.


{{حضرت فاطمه(س)}}
{{حضرت فاطمہ(س)}}
{{فضائل اهل بیت}}
{{فضائل اہل بیت}}
{{پیامبر اسلام}}
{{پیامبر اسلام}}


سطر 33: سطر 30:
[[id:Hadis Laulaka]]
[[id:Hadis Laulaka]]


<onlyinclude>{{درجه‌بندی
<onlyinclude>{{درجہ‌بندی
  | پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | پیوند = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | رده = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | ردہ = <!--ندارد، ناقص، کامل-->کامل
  | جعبه اطلاعات = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد
  | جعبہ اطلاعات = <!--نمی‌خواہد، ندارد، دارد-->نمی‌خواہد
  | عکس = <!--نمی‌خواهد، ندارد، دارد-->نمی‌خواهد
  | عکس = <!--نمی‌خواہد، ندارد، دارد-->نمی‌خواہد
  | ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | ناوبری = <!--ندارد، دارد-->دارد
  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | رعایت شیوہ‌نامہ ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->از منبع مردود
  | کپی‌کاری = <!--از منبع مردود، از منبع خوب، ندارد-->از منبع مردود
  | استناد به منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص
  | استناد بہ منابع مناسب = <!--ندارد، ناقص، کامل-->ناقص
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | جانبداری = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | جامعیت = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | جامعیت = <!--ندارد، دارد-->ندارد
  | زیاده‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | زیادہ‌نویسی = <!--دارد، ندارد-->ندارد
  | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ خوبیدگی =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
  | تاریخ برتر شدن =<!--{{subst:#time:xij xiF xiY}}-->
سطر 51: سطر 48:
}}</onlyinclude>
}}</onlyinclude>


[[رده:احادیث مشهور]]
[[ردہ:احادیث مشہور]]
[[رده:احادیث نبوی]]
[[ردہ:احادیث نبوی]]
[[رده:فضائل اهل بیت]]
[[ردہ:فضائل اہل بیت]]
[[رده:فضایل امام علی]]
[[ردہ:فضایل امام علی]]
[[رده:احادیث قدسی]]
[[ردہ:احادیث قدسی]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت الف]]
[[ردہ:مقالہ‌ہای با درجہ اہمیت الف]]
confirmed، movedable، protected، منتظمین، templateeditor
8,869

ترامیم