گمنام صارف
"جہاد" کے نسخوں کے درمیان فرق
کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
imported>Jaravi کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں |
imported>Jaravi کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں |
||
| سطر 11: | سطر 11: | ||
==جہاد کا شرعی حکم== | ==جہاد کا شرعی حکم== | ||
جہاد کا حکم مدینہ میں نازل ہوا تھا، لہذا اس سے پہلے جہاں پر بھی جہاد یا اس کے مشتقات کو مکی آیات میں استعمال کیا گیا ہے، ان سے جہاد کا لغوی اور وہی عام معنی لیا جائے گا.<ref>دیکھئے: عنکبوت : ۶، ۸، ۶۹؛ لقمان : ۱۵</ref> جہاد کے سلسلے میں سب پہلی آیت دفاعی جہاد سے متعلق تھی جو ہجرت کے پہلے سال میں نازل ہوئی جس میں مسلمانون کو اجازت دی گئی کہ وہ مشرکین کے مقابلے میں اپنا دفاع کر سکیں.<ref> حج:۳۹، ۴۰؛ اور دیکھئے: واحدی نیشابوری، ص۲۰۸؛ طباطبائی، متعلقہ آیات</ref> جہاد اور اس کے متعلق مباحث کے بارے میں مدنی سورتوں میں خاص طور پر سورت | جہاد کا حکم [[مدینہ]] میں نازل ہوا تھا، لہذا اس سے پہلے جہاں پر بھی جہاد یا اس کے مشتقات کو [[مکی اور مدنی|مکی آیات]] میں استعمال کیا گیا ہے، ان سے جہاد کا لغوی اور وہی عام معنی لیا جائے گا.<ref>دیکھئے: عنکبوت : ۶، ۸، ۶۹؛ لقمان : ۱۵</ref> جہاد کے سلسلے میں سب پہلی آیت دفاعی جہاد سے متعلق تھی جو [[ہجرت]] کے پہلے سال میں نازل ہوئی جس میں مسلمانون کو اجازت دی گئی کہ وہ مشرکین کے مقابلے میں اپنا دفاع کر سکیں.<ref> حج:۳۹، ۴۰؛ اور دیکھئے: واحدی نیشابوری، ص۲۰۸؛ طباطبائی، متعلقہ آیات</ref> جہاد اور اس کے متعلق مباحث کے بارے میں [[مکی اور مدنی|مدنی سورتوں]] میں خاص طور پر سورت [[بقرہ]]، سورت [[سورہ انفال|انفال]]، سورت [[آل عمران]]، سورت [[سورہ توبہ|توبہ]] اور سورت [[سورہ احزاب|احزاب]] میں آیات موجود ہیں. <ref>محمد فؤاد عبدالباقی، ذیل «جہد»، «قتل»</ref> | ||
ان آیات کی تحلیل و تفسیر کرتے وقت ان کی شان نزول اور حضور صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم کے بنیادی مقاصد، خاص طور پر جنگ کے فلسفے کو مد نظر رکھنا ضروری ہے. | ان آیات کی تحلیل و تفسیر کرتے وقت ان کی شان نزول اور [[حضور صلی اللہ علیہ و آلہ و سلم]] کے بنیادی مقاصد، خاص طور پر جنگ اور صلح کے فلسفے کو مد نظر رکھنا ضروری ہے. | ||
سنہ آٹھ ہجری میں فتح مکہ کے بعد، ایسی آیات نازل ہوئی جو ظاہر میں تمام مشرکین کے ساتھ جہاں پر اور کسی وقت میں بھی جنگ کرنے پر دلالت کرتی ہیں.<ref> توبہ : ۵، ۳۶، ۴۱</ref> بعض [[زمرہ:مفسرین|مفسرین]] اور فقہاء | |||
<!-- | <!-- | ||
پس از [[فتح مکه]] در سال هشتم هجری، آیاتی نازل شد که به حسب ظاهر، بر جنگ با همه مشرکان، در هر مکان و زمان، دلالت دارد.<ref>ر.ک: توبه : ۵، ۳۶، ۴۱</ref> به نظر برخی از [[:رده:مفسران|مفسران]] و فقها، این آیات، به ویژه آیه ۵ سوره توبه، مشهور به آیه «سیف»<ref>یا شمشیر؛ قس خوئی، ۱۳۹۵، ص۳۰۵، که آیه ۳۶ توبه را آیه سیف دانسته است </ref> آیات دیگری را که به گونهای دالّ بر مدارا کردن با مشرکان هستند<ref>برای نمونه ر.ک:اعراف : ۱۹۹؛ بقره : ۱۰۹؛ انعام : ۱۱۲؛ حجر: ۸۵؛ زخرف : ۸۹</ref> [[نسخ]] کرده است.<ref>ر.ک: ابن حزم، الناسخ و المنسوخ، ص۳۰، ۳۴ـ۳۵؛ طوسی، التبیان، ذیل بقره : ۸۳؛ طبرسی، ذیل انعام : ۱۵۹؛ سجده : ۳۰؛ ابن جوزی، ص۲۴۲؛ ابن کثیر، ج ۲، ص۳۵۰</ref> شماری از [[مستشرق|مستشرقان]] نیز در موافقت با حکم نسخ گفتهاند که تنها آیاتی که به ظاهر مسلمانان را به جهاد با مشرکان، از جمله [[اهل کتاب]]، در هر زمان و مکان، دعوت میکنند، به قوّت خود باقیاند و بقیه آیات، که وجوب جهاد را منوط به وجود شرایط خاصی مانند فتنهانگیزی دشمنان کردهاند، منسوخ شدهاند.<ref>د. اسلام، چاپ دوم، ذیل «جهاد»</ref> در برابر، مخالفان نسخ بر آناند که با توجه به قواعد نسخ آیات [[قرآن]] و تاریخ وشأن نزول آیات مورد نظر، امکان نسخِ آنها وجود ندارد.<ref>ر.ک: سیوطی، ج ۲، ص۲۹؛ رشیدرضا، ج ۲، ص۲۱۵؛ خوئی، ۱۳۹۵، ص۳۰۵، ۳۵۳؛ طباطبائی، ذیل بقره : ۲۵۶؛ حجر: ۸۵؛ زحیلی، ص۱۱۴ـ۱۲۰</ref> | پس از [[فتح مکه]] در سال هشتم هجری، آیاتی نازل شد که به حسب ظاهر، بر جنگ با همه مشرکان، در هر مکان و زمان، دلالت دارد.<ref>ر.ک: توبه : ۵، ۳۶، ۴۱</ref> به نظر برخی از [[:رده:مفسران|مفسران]] و فقها، این آیات، به ویژه آیه ۵ سوره توبه، مشهور به آیه «سیف»<ref>یا شمشیر؛ قس خوئی، ۱۳۹۵، ص۳۰۵، که آیه ۳۶ توبه را آیه سیف دانسته است </ref> آیات دیگری را که به گونهای دالّ بر مدارا کردن با مشرکان هستند<ref>برای نمونه ر.ک:اعراف : ۱۹۹؛ بقره : ۱۰۹؛ انعام : ۱۱۲؛ حجر: ۸۵؛ زخرف : ۸۹</ref> [[نسخ]] کرده است.<ref>ر.ک: ابن حزم، الناسخ و المنسوخ، ص۳۰، ۳۴ـ۳۵؛ طوسی، التبیان، ذیل بقره : ۸۳؛ طبرسی، ذیل انعام : ۱۵۹؛ سجده : ۳۰؛ ابن جوزی، ص۲۴۲؛ ابن کثیر، ج ۲، ص۳۵۰</ref> شماری از [[مستشرق|مستشرقان]] نیز در موافقت با حکم نسخ گفتهاند که تنها آیاتی که به ظاهر مسلمانان را به جهاد با مشرکان، از جمله [[اهل کتاب]]، در هر زمان و مکان، دعوت میکنند، به قوّت خود باقیاند و بقیه آیات، که وجوب جهاد را منوط به وجود شرایط خاصی مانند فتنهانگیزی دشمنان کردهاند، منسوخ شدهاند.<ref>د. اسلام، چاپ دوم، ذیل «جهاد»</ref> در برابر، مخالفان نسخ بر آناند که با توجه به قواعد نسخ آیات [[قرآن]] و تاریخ وشأن نزول آیات مورد نظر، امکان نسخِ آنها وجود ندارد.<ref>ر.ک: سیوطی، ج ۲، ص۲۹؛ رشیدرضا، ج ۲، ص۲۱۵؛ خوئی، ۱۳۹۵، ص۳۰۵، ۳۵۳؛ طباطبائی، ذیل بقره : ۲۵۶؛ حجر: ۸۵؛ زحیلی، ص۱۱۴ـ۱۲۰</ref> | ||
| سطر 198: | سطر 195: | ||
{{حوالہ جات|3}} | {{حوالہ جات|3}} | ||
[[fa:جهاد]] | |||
[[tr:Cihad]] | [[tr:Cihad]] | ||
[[id:Jihad]] | [[id:Jihad]] | ||
[[زمرہ:فروع دین]] | [[زمرہ:فروع دین]] | ||
[[زمرہ:فقہی اصطلاحات]] | [[زمرہ:فقہی اصطلاحات]] | ||