"تقیہ" کے نسخوں کے درمیان فرق

تقیہ (ماخذ دیکھیں)

نسخہ بمطابق 10:50، 17 جون 2016ء

19 بائٹ کا اضافہ ، 17 جون 2016ء

م

←‏دیگر آیات

بصریویکی متن

Waziri

confirmed، templateeditor

8,847

ترامیم

@@ سطر 42: / سطر 42: @@
 ====دیگر آیات====
-اضطراری اور خاص حالات میں تقیہ کی وجوب اور جواز کو اضطرار اور حرج سے مربوط آیات سے بھی استنباط کر سکتے ہیں جیسے سورہ بقرہ کی آیت نمبر  ۱۷۳ ، ۱۸۵ اور ۱۹۵ اسی طرح سورہ انعام کی آیت نمبر ۱۴۵ اور سورہ نحل کی آیت نمبر ۱۱۵ اور سورہ حج کی آیت نمبر ۷۸  سے بھی تقیہ کا جواز یا وجوب استنباط کر سکتے ہیں۔<ref>رجوع کنید به طوسی؛ طبرسی؛ سیوطی، ذیل آیات</ref> احادیث میں بھی مذکورہ آیات اور بعض دیگر آیات سے تقیہ کے جواز یا وجوب پر استدلال کیا گیا ہی۔<ref> حرّ عاملی، السیرہ الحلبیہ، ج۱۶، ص۲۰۳ـ ۲۰۴، ۲۰۶، ۲۱۲ـ۲۱۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۷۲، ص۳۹۳ـ ۳۹۴، ۳۹۶، ۴۰۸، ۴۱۸، ۴۲۱، ۴۳۰، ۴۳۲</ref>
+اضطراری اور خاص حالات میں تقیہ کے وجوب اور جواز کو اضطرار اور حرج سے مربوط آیات سے بھی استنباط کر سکتے ہیں جیسے سورہ بقرہ کی آیت نمبر  ۱۷۳ ، ۱۸۵ اور ۱۹۵ اسی طرح سورہ انعام کی آیت نمبر ۱۴۵ اور سورہ نحل کی آیت نمبر ۱۱۵ اور سورہ حج کی آیت نمبر ۷۸  سے بھی تقیہ کا جواز یا وجوب استنباط کر سکتے ہیں۔<ref>رجوع کنید به طوسی؛ طبرسی؛ سیوطی، ذیل آیات</ref> احادیث میں بھی مذکورہ آیات اور بعض دیگر آیات سے تقیہ کے جواز یا وجوب پر استدلال کیا گیا ہی۔<ref> حرّ عاملی، السیرہ الحلبیہ، ج۱۶، ص۲۰۳ـ ۲۰۴، ۲۰۶، ۲۱۲ـ۲۱۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۷۲، ص۳۹۳ـ ۳۹۴، ۳۹۶، ۴۰۸، ۴۱۸، ۴۲۱، ۴۳۰، ۴۳۲</ref>
+===تقیہ احادیث کی روشنی میں===
+بہت ساری احادیث تقیہ کے جواز پر دلالت کرتی ہیں۔<ref>موسوی بجنوردی، القواعد الفقہیہ، ج۵، ص۵۳؛ ان احادیث سے زیادہ سے زیادہ آگاہی کیلئے کتاب وسایل الشیعہ، ج۱، باب ۲۵ و ج۱۶، باب۲۹</ref> احادیث کے مطابق تقیہ مومن کے افضل ترین کاموں میں سے ہے اور امت کی اصلاح کا موجب ہے اور دین اس کے بغیر کامل نہیں ہے۔<ref> کلینی، الکافی، ج۲، ص۲۱۷ـ ۲۲۱؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۷۲، ص۳۹۴، ۳۹۷ـ ۳۹۸، ۴۲۳</ref> اضطراری اور خاص حالات میں تقیہ کے جواز یا وجوب پر موجود احادیث <ref> ابن حنبل، مسندالامام احمدبن حنبل، ج۵، ص۱۶۸؛ کلینی، الکافی، ج۲، ص۲۱۸، حدیث ۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۷۲، ص۴۲۱، ۴۲۸</ref> کے علاوہ بعض احادیث عام حالات میں بھی اس کے جواز پر موجود ہیں۔<ref> حرّ عاملی، وسایل الشیعہ، ج۱۶، ص۲۱۴ـ ۲۱۸</ref> اسی طرح وہ احادیث جو دلالت کرتی ہیں کہ احکام شرعی اولیہ، اضطرار اور احتاج کی صورت میں اٹھا لئے جاتے ہیں جیسے [[حدیث رفع]] اور [[حدیث لاضرر]] <ref> ابن حنبل، مسندالامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۳۱۳، ج۵، ص۳۲۷؛ کلینی، الکافی، ج۵، ص۲۸۰، ۲۹۲ـ۲۹۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۵، ص۳۰۳</ref> وغیرہ تقیہ کے جواز پر اہم ترین دلائل میں شمار ہوتی ہیں۔<ref>قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ذیل نحل: ۱۰۶؛ انصاری، التقیہ، ص۴۰؛ امین، نقض الوشیعہ، ص۱۸۹؛ موسوی بجنوردی، القواعد الفقہیہ، ج۵، ص۵۴ ـ ۵۵</ref> اسی طرح وہ احادیث جو جھوٹ اور [[توریہ]] کو خاص موارد میں تجویز کرتے ہیں، جیسے "کتمان" سے مربوط احادیث وغیرہ بھی تقیہ کی مشروعیت پر بہترین دلیل ہے۔<ref> کلینی، الکافی، ج۲، ص۲۲۱ـ۲۲۶؛ غزالی، احیاء علوم الدین، ج۳، ص۱۳۷؛ امین، نقض الوشیعہ، ص۱۸۸ـ ۱۸۹</ref> اسی طرح اکراہ سے متعلق احادیث بھی تقیہ پر دلیل بنے کی صلاحیت رکھتی ہیں۔<ref> خمینی، المکاسب المحرمہ، ج۲، ص۲۲۶ـ۲۲۷</ref>
 <!--
-===دلیل‌های روایی===
-احادیث فراوانی بر جواز تقیه دلالت دارند.<ref>موسوی بجنوردی، القواعد الفقهیه، ج۵، ص۵۳؛ برای آشنایی بیشتر با این روایات، مراجعه کنید به وسایل الشیعه، ج۱، باب ۲۵ و ج۱۶، باب۲۹</ref> طبق حدیث، تقیه از برترین کارهای مؤمنان و موجب اصلاح امت است و دین بدون آن کامل نیست<ref>رجوع کنید به کلینی، الکافی، ج۲، ص۲۱۷ـ ۲۲۱؛ مجلسی، بحار الانوار، ج۷۲، ص۳۹۴، ۳۹۷ـ ۳۹۸، ۴۲۳</ref>. علاوه بر احادیثی که بر مشروعیت و حتی وجوب تقیه در شرایط خاص تأکید کرده، <ref>از جمله رجوع کنید به ابن حنبل، مسندالامام احمدبن حنبل، ج۵، ص۱۶۸؛ کلینی، الکافی، ج۲، ص۲۱۸، حدیث ۷؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۷۲، ص۴۲۱، ۴۲۸</ref> احادیثی که به جواز تقیه در فرض تحقق اضطرار تصریح دارد<ref>از جمله رجوع کنید به حرّ عاملی، وسایل الشیعه، ج۱۶، ص۲۱۴ـ ۲۱۸</ref>و احادیث دالّ بر اینکه احکام شرعی اولیه به هنگام ضرورت بر داشته می‌شود، از قبیل [[حدیث رفع]] و [[حدیث لاضرر]]، <ref>رجوع کنید به ابن حنبل، مسندالامام احمدبن حنبل، ج۱، ص۳۱۳، ج۵، ص۳۲۷؛ کلینی، الکافی، ج۵، ص۲۸۰، ۲۹۲ـ۲۹۴؛ مجلسی، بحارالانوار، ج۵، ص۳۰۳</ref> از مهمترین ادله رخصت تقیه به شمار می‌روند.<ref>قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ذیل نحل: ۱۰۶؛ انصاری، التقیه، ص۴۰؛ امین، نقض الوشیعه، ص۱۸۹؛ موسوی بجنوردی، القواعد الفقهیه، ج۵، ص۵۴ ـ ۵۵</ref> ادله‌ای که کذب و [[توریه]] را در موارد خاص تجویز نموده، از جمله احادیث مربوط به «‌کتمان »، نیز مؤید مشروعیت تقیه است.<ref>رجوع کنید به کلینی، الکافی، ج۲، ص۲۲۱ـ۲۲۶؛ غزالی، احیاء علوم الدین، ج۳، ص۱۳۷؛ امین، نقض الوشیعه، ص۱۸۸ـ ۱۸۹</ref> ادله مربوط به اکراه را نیز برخی منابع فقهی، مستندِ برخی مصادیق تقیه دانسته‌اند.<ref>برای نمونه نک. خمینی، المکاسب المحرمه، ج۲، ص۲۲۶ـ۲۲۷</ref>
 ====سیره پیامبر(ص) ====
 نقل شده که پس از مهاجرت [[محمد(ص) |آن حضرت]] به [[مدینه]]، برخی [[مهاجران]] ضمن اجازه گرفتن از ایشان برای رفتن به [[مکه]] و آوردن اموال خود، برای ابراز کلماتی بر خلاف میل قلبی به منظور جلب رضایت مشرکان رخصت خواستند و حضرت با آن موافقت کردند.<ref>رجوع کنید به حلبی، السیره الحلبیه، ج۳، ص۵۱ ـ۵۲</ref> از [[صحابه|صحابیان]] آن حضرت و [[تابعین]] نیز موارد متعددی دالّ بر پذیرفتن تقیه در رفتار یا گفتار گزارش شده است؛ از جمله [[ابن عباس]]، <ref>ابن حجر عسقلانی، فتح الباری، ج۱۲، ص۲۷۹</ref> [[ابن مسعود]]، <ref>ابن حزم، المحلّی، ج۸، ص۳۳۶</ref> [[جابر بن عبدالله انصاری|جابر بن عبداللّه انصاری]]، <ref>شمس الائمه سرخسی، کتاب المبسوط، ج۲۴، ص۴۷</ref> [[حذیفه بن یمان]]، <ref>صنعانی، ج 6، ص 474، ح 33050</ref> [[ابوالدَرداء]]<ref>بخاری جُعْفی، صحیح البخاری، ج۷، ص۱۰۲</ref> و [[سعید بن مُسَیب]].<ref>رجوع کنید به امینی، الغدیرفی الکتاب والسنه والادب، ج۱، ص۳۸۰</ref>