مندرجات کا رخ کریں

"خوجہ" کے نسخوں کے درمیان فرق

113 بائٹ کا اضافہ ،  26 نومبر 2018ء
م
مکوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
سطر 9: سطر 9:


== پس منظر==
== پس منظر==
[[ملف:آقاخان اول.jpg|تصغیر|200px|آقاخان محلاتی (آقاخان اول) خوجوں کا پہلا امام]]<!--
[[ملف:آقاخان اول.jpg|تصغیر|200px|آقاخان محلاتی (آقاخان اول) خوجوں کا پہلا امام]]
در سال ۱۴۰۰م<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref> (قرن نہم قمری)، فردی بہ نام پیر صدرالدین بہ شہر سِند در [[ہند]] رفت و با نفوذ در میان زمین‌داران ثروتمند آنجا، آنہا را بہ آیینی کہ آن را مسیر حقیقت می‌نامید، دعوت کرد۔<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref>
سنہ 1400ء<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref> (نویں صدی ہجری) کو پیر صدرالدین نے [[برصغیر]] کے شہر سِندھ کا دورہ کیا اور وہاں کے زمینداروں میں نفوذ کر کے انہیں اپنے عقیدے کی طرف مائل کیا جسے وہ خود مسیر حقیقت سے تعبیر کرتے تھے۔<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref>


صدرالدین افرادی را کہ آیینش را می‌پذیرفتند، «خوجہ» می‌نامید۔<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref> خوجہ از واژہ فارسی «خواجہ» بہ معنای بزرگ و سرور<ref>فرہنگ فارسی معین، ذیل واژہ «خواجہ»۔</ref> گرفتہ شدہ است۔<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref>
جو افراد ان کے اعتقادات کو قبول کرتے تھے صدرالدین نہیں "خوجہ" کے نام سے یاد کرتے تھے۔<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ نمبر 11۔</ref> "خوجہ" فارسی کے لفظ "خواجہ" سے لیا گیا ہے<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref> جس کے معنی بزرگ اور سردار کے ہیں۔<ref>فرہنگ فارسی معین، ذیل واژہ «خواجہ»۔</ref>


درخصوص مذہب صدرالدین گزراش‌ہای متفاوتی وجود دارد۔ برخی از مورخان او را از درویش‌ہای بزرگ ایرانی دانستہ‌اند؛ شیعیان خوجہ اثناعشری می‌گویند: او راہبی ہندو بودہ کہ بہ جہت دزدی از معبدی، برای آنکہ شناختہ نشود، ظاہرش را تغییر دادہ و خود را از داعیان اسماعیلی معرفی کردہ است۔<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref> او برای جذب ہندوہا از عقاید خودشان استفادہ می‌کرد۔ برای مثال [[امام علی(ع)]] را دہمین تجسم خدا یا ویشنو معرفی کرد کہ آنہا در انتظارش ہستند۔<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref>
صدرالدین کے مذہب کے بارے میں مختلف قیاس آیرائیاں موجود ہیں۔ بعض مورخین انہیں ایک ایرانی درویش قرار دیتے ہیں؛ خوجہ شیعہ اثناعشری کہتے ہیں: وہ ایک ہندو راہب تھا جس نے کسی معبد سے چوری کیا تھا۔ اس کے بعد اپنی شناخت نہ کرانے کیلئے ظاہری شکل و شمائل تبدیل کر کے خود کو اسماعیلیہ ظاہر کرنے لگا۔<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref> وہ ہندؤوں کو اپنی طرف مائل کرنے کیلئے خود ہندؤوں کے عقائد سے استفادہ کرتا تھا۔ مثلا [[امام علیؑ]] کو خدا کا دسواں تجسم یا ویشنو معرفی کیا جن کی ہندو انتظار میں تھے۔<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ 11۔</ref>


==باورہای خوجہ‌ہا==
==اعتقادات==<!--
باورہای خوجہ‌ہا در آغاز آمیزہ‌ای از اعتقادات [[صوفیان]] و ہندوہا بودہ است۔<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref> آنہا معتقد بودند کہ خدا در جہان حلول کردہ است و ازاین‌رو ہمہ موجودات جہان از ذات الاہی برخوردارند۔<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref>  بہ باور آنہا خدا نُہ بار بہ صورت انسان درآمدہ است۔<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref> این باور آنہا از اعتقادات ہندو گرفتہ شدہ بود۔<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref> آنہا برپایہ تعلیمات پیرصدرالدین، [[امام علی(ع)]] را دہمین تجسم خدا می‌دانستند۔<ref>روغنی،  شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref>
باورہای خوجہ‌ہا در آغاز آمیزہ‌ای از اعتقادات [[صوفیان]] و ہندوہا بودہ است۔<ref>روغنی، شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref> آنہا معتقد بودند کہ خدا در جہان حلول کردہ است و ازاین‌رو ہمہ موجودات جہان از ذات الاہی برخوردارند۔<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref>  بہ باور آنہا خدا نُہ بار بہ صورت انسان درآمدہ است۔<ref> عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref> این باور آنہا از اعتقادات ہندو گرفتہ شدہ بود۔<ref>عرب‌احمدی، شیعیان خوجہ اثناعشری در گسترہ جہان، ۱۳۸۹ش، ص۱۵۔</ref> آنہا برپایہ تعلیمات پیرصدرالدین، [[امام علی(ع)]] را دہمین تجسم خدا می‌دانستند۔<ref>روغنی،  شیعیان خوجہ در آیینہ تاریخ، ۱۳۸۷ش، صفحہ یازدہ۔</ref>


confirmed، templateeditor
9,292

ترامیم