"استغفار" کے نسخوں کے درمیان فرق

استغفار (ماخذ دیکھیں)

نسخہ بمطابق 16:29، 21 اکتوبر 2018ء

7,715 بائٹ کا اضافہ ، 21 اکتوبر 2018ء

م

←‏اہمیت

بصریویکی متن

Waziri

confirmed، templateeditor

5,869

ترامیم

@@ سطر 25: / سطر 25: @@
 قرآن کریم نیز معصومین سے منقول بعض احادیث میں استغفار کے مختلف آثار بیان ہوئے ہیں من جملہ ان میں:عذاب الہی سے نجات<ref>وَمَا كَانَ اللَّہُ لِيُعَذِّبَہُمْ وَأَنتَ فِيہِمْ ۚ وَمَا كَانَ اللَّہُ مُعَذِّبَہُمْ وَہُمْ يَسْتَغْفِرُونَ (سورہ انفال، آیہ ۳۳)؛ كَانَ فِي الْأَرْضِ أَمَانَانِ مِنْ عَذَابِ اللَّہِ وَ قَدْ رُفِعَ أَحَدُہُمَا فَدُونَكُمُ الْآخَرَ فَتَمَسَّكُوا بِہِ أَمَّا الْأَمَانُ الَّذِي رُفِعَ فَہُوَ رَسُولُ اللَّہِ وَ أَمَّا الْأَمَانُ الْبَاقِي فَالِاسْتِغْفَارُ (نہج البلاغہ، شرح عباس علی الموسوی، حکمت ۸۸، ص۲۶۷)؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونہ، ۱۳۸۰ش، ج۷، ص۱۵۴-۱۵۵۔</ref>، گناہوں کی مغفرت،<ref>فَقُلْتُ اسْتَغْفِرُوا رَبَّکمْ إِنَّہُ کانَ غَفَّارًا؛ (سورہ نوح، آیہ ۱۰)۔</ref> رزق و روزی اور اولاد میں برکت،<ref>سورہ نوح، آیہ ۱۰-۱۲۔</ref> اور طولانی عمر<ref>بر اساس تفسیر مفسران شیعہ و سنی از: سورہ ہود، آیہ ۳؛ طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۵۴۳؛ فخر الرازی، التفسیر الکبیر، دار احیاء التراث العربی، ج۳۰، ص۱۳۷۔</ref> کا نام لیا جا سکتا ہے۔
+==احکام==<!--
+استغفار، [[مستحب]] است، اما ممکن است بہ دلایلی، واجب یا حرام باشد۔ این احکام عبارتند از:
+# استغفار مستحب: استغفار، بہترین [[دعا]] و عبادت بہ شمار رفتہ و در ہمۀ احوال، مستحب دانستہ شدہ است؛ از جملہ:<ref>حر عاملی، وسائل الشیعۃ، ۱۴۰۹ق، ج۷، ص۱۸۰۔</ref> بین دو سجدہ [[نماز]]،<ref>یزدی، العروۃ الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۶۸۳۔</ref> بعد از [[تسبیحات اربعہ]]،<ref>یزدی، العروۃ الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۶۵۸۔</ref> در [[قنوت]] بہ خصوص قنوت [[نماز وتر]]،<ref>یزدی، العروۃ الوثقی، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۶۹۹۔</ref> ہنگام سحر،<ref>نجفی، جواہر الکلام، ۱۳۶۷ق، ج۷، ص۳۳۔</ref> و در [[ماہ رمضان]]۔<ref>حر عاملی، وسائل الشیعۃ، ۱۴۰۹ق، ج۱۰، ص۳۰۴۔</ref>
+# استغفار [[واجب]]: استغفار در مواردی واجب است؛ از جملہ بہ عنوان [[کفارہ|کفّارۀ]] [[احرام|مُحرِمی]] کہ یک یا دو بار، مرتکب جدال شود۔<ref>در جدال بر راست، در کمتر از سہ مرتبہ، غیر از استغفار چیزی نیست؛ و در سہ مرتبہ، کفارہ آن یک گوسفند است (محمودی، مناسک عمرہ مفردہ، ۱۳۸۷ش، ص۶۹)۔</ref>
+# استغفار [[حرام]]: بنابر قرآن کریم، استغفار مؤمنان برای [[شرک|مشرکان]] جایز نیست۔<ref>سورہ توبہ، آیہ ۱۱۳۔</ref>
+==آداب ==
+در روایات نقل‌شدہ از [[امامان معصوم]]، آدابی برای استغفار ذکر شدہ است؛ از جملہ [[امام علی(ع)]]، خطاب بہ مردی کہ در حال استغفار بود، ۶ معنا برای استغفار بیان کردہ است؛ از جملہ پشیمانی بر گذشتہ، تصمیم برای بازنگشتن بہ گناہ، ادا کردن حقوق مردم، انجام واجبات، و چشاندن رنج طاعت بہ جسم۔{{یادداشت|{{حدیث|ثَکلَتْک أُمُّک! أَتَدْرِی مَا الاِسْتِغْفَارُ؟ الاِسْتِغْفَارُ دَرَجَۃُ الْعِلِّیینَ، وَ ہُوَ اسْمٌ وَاقِعٌ عَلَی سِتَّۃِ مَعَانٍ؛ أَوَّلُہَا: النَّدَمُ عَلَی مَا مَضَی؛ وَ الثَّانِی: الْعَزْمُ عَلَی تَرْک الْعَوْدِ إِلَیہِ أَبَدا؛ وَ الثَّالِثُ: أَنْ تُؤَدِّی إِلَی الْمَخْلُوقِینَ حُقُوقَہُمْ حَتَّی تَلْقَی اللَّہَ أَمْلَسَ لَیسَ عَلَیک تَبِعَۃٌ؛ وَ الرَّابِعُ: أَنْ تَعْمِدَ إِلَی کلِّ فَرِیضَۃٍ عَلَیک ضَیعْتَہَا فَتُؤَدِّی حَقَّہَا وَالْخَامِسُ: أَنْ تَعْمِدَ إِلَی اللَّحْمِ الَّذِی نَبَتَ عَلَی السُّحْتِ فَتُذِیبَہُ بِالْأَحْزَانِ، حَتَّی تُلْصِقَ الْجِلْدَ بِالْعَظْمِ وَ ینْشَاءَ بَینَہُمَا لَحْمٌ جَدِیدٌ؛ السَّادِسُ: أَنْ تُذِیقَ الْجِسْمَ أَلَمَ الطَّاعَۃِ کمَا أَذَقْتَہُ حَلاَوَۃَ الْمَعْصِیۃِ فَعِنْدَ ذَلِک تَقُولُ: أَسْتَغْفِرُ اللہ۔|ترجمہ=}}}}<ref>نہج البلاغہ، شرح عباس علی الموسوی، حکمت ۴۱۷، ص۵۰۸۔</ref>
+استغفار، گرچہ محدود بہ زمان و مکان خاصی نشدہ، اما در قرآن کریم، بر استغفار در وقت سَحر تأکید شدہ است۔<ref>الصَّابِرِ ینَ وَالصَّادِقِینَ وَالْقَانِتِینَ وَالْمُنفِقِینَ وَالْمُسْتَغْفِرِ ینَ بِالْأَسْحَارِ (سورہ آل عمران، آیہ ۱۷)؛ قَالَ سَوْفَ أَسْتَغْفِرُ لَکمْ رَ بی‌ۖ إِنَّہُ ہُوَ الْغَفُورُ الرَّ حِیمُ (سورہ ذاریات، آیہ ۱۸)۔</ref>
+-->
+== حوالہ جات==
+{{حوالہ جات|2}}
+== مآخذ ==
+{{ستون آ|2}}
+* ابن عاشور، محمد طاہر، التحریر و التنویر، بیروت، مؤسسۃ التاریخ، ۱۴۲۰ق۔
+* اسکندرانی، محمد بن احمد، کشف الاسرار النورانیۃ القرآنیۃ،‌ مصحح احمد فرید المزیدی، بیروت، دارالکتب العلمیہ، ۲۰۱۰م۔
+* حر عاملی، محمد بن حسن، تفصیل وسائل الشیعہ الی تحصیل مسایل الشریعہ، قم، موسسہ آل البیت علیہم السلام لاحیاء التراث، ۱۴۰۹ق۔
+* راغب اصفہانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن،‌دمشق، دار القلم، ۱۴۱۶ق۔
+* زمخشری، محمود بن عمر، الکشاف عن حقایق غوامص التنزیل و عیون الاقاویل فی وجوہ التاویل،‌ بیروت، دارالکتاب العربی، [بی تا]۔
+* سید رضی، محمد بن حسین، نہج البلاغہ، شرح عباس علی الموسوی، بیروت، دار الرسول الأکرم، ۱۴۱۸ق/۱۹۹۸م۔
+* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تہران، ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش۔
+* عبدالباقی، محمد فؤاد، المعجم المفہرس لألفاظ القرآن الکریم، بیروت، دار‌المعرفہ، ۱۴۱۲ق۔
+* علامہ طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسۃ الأعلمی للمطبوعات، ۱۳۹۰ق/۱۹۷۱م۔
+* فؤاد عبدالباقی، محمد، المعجم المفہرس لألفاظ القرآن الکریم، قاہرہ، دار الکتب المصریۃ، ۱۳۶۴ق۔
+* فخر رازی، محمد بن عمر، التفسیر الکبیر،‌ بیروت، دار احیاء التراث العربی، [بی تا]۔
+* کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، مصحح علی اکبر غفاری، تہران، دار الکتب الاسلامیہ، چاپ چہارم، ۱۴۰۷ق۔
+* مؤسسہ دائرۃ المعارف فقہ اسلامی، فرہنگ فقہ مطابق مذہب اہل بیت، با اشراف و نظارت سید محمود ہاشمی شاہرودی، قم، مؤسسہ دائرۃ المعارف فقہ اسلامی، ۱۳۸۲ش۔
+* محمودی، محمدرضا، مناسک عمرہ مفردہ: مطابق با فتاوای حضرت آیت اللہ العظمی امام خمینی و مراجع معظم تقلید، تہران، مشعر، ۱۳۸۷ش۔
+* مرکز فرہنگ و معارف قرآن، دائرۃ المعارف قرآن کریم، قم، مؤسسہ بوستان کتاب، ۱۳۸۵ش۔
+* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونہ،‌تہران، دار الکتب الاسلامیہ، ۱۳۸۰ش۔
+* نجفی، محمدحسن بن باقر، جواہر الکلام فی شرح شرایع الاسلام،‌بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۳۶۲ق۔
+* یزدی، سید محمد کاظم، العروۃ الوثقی، بیروت، مؤسسۃ الاعلمی للمطبوعات، ۱۴۰۹ق۔
+{{ستون خ}}
 ==قرآن میں استغفار کے اطلاقات==