مندرجات کا رخ کریں

"آیت" کے نسخوں کے درمیان فرق

2,660 بائٹ کا اضافہ ،  11 دسمبر 2016ء
م
imported>Mabbassi
imported>Mabbassi
سطر 36: سطر 36:
== اقسامِ آیات ==
== اقسامِ آیات ==
<!--
<!--
آیات قرآن را از جهات مختلف دسته بندی کرده‌اند. برخی از این تقسیم بندی‌ها عبارند از:
علما نے آیات قرآن کو مختلف لحاظ سے تقسیم کیا ہے۔ ان میں سے بعض تقسیمات درج ذیل ہیں:


=== محکم و متشابه ===
=== محکم و متشابہ ===
در قرآن، آیات به دو دسته [[محکمات]] و [[متشابهات]] تقسیم شده‌اند.<ref>آل عمران/۳، ۷</ref>[[علامه طباطبایی]] می‌گوید:<ref>طباطبائی، المیزان، ج۳، ص۳۲ ـ ۴۳</ref>
قرآن کی آیات [[محکمات]] اور [[متشابہات]] میں تقسیم ہوئی ہیں۔<ref>آل عمران/۳، ۷</ref>[[علامہ طباطبائی]] کہتے ہیں :<ref>طباطبائی، المیزان، ج۳، ص۳۲ ـ ۴۳</ref>
::محکمات آیاتی است که معنای آن‌ها روشن است و با معنای غیرمراد اشتباه نمی‌شود. به این دسته آیات باید [[ایمان]] داشت و به آن‌ها عمل کرد. متشابهات، آیاتی هستند که ظاهرشان مقصود نیست و مراد واقعی آن‌ها را که تأویل‌شان است، جز خدا کسی نمی‌داند. البتّه به نظر دانشمندان [[شیعه]]، تأویل آیات متشابه را [[پیامبر(ص)]] و [[امامان]](علیهم السلام) نیز می‌دانند.
::محکمات ایسی آیات ہیں جن کا معنی روشن اور مقصود اور مراد معنی کے علاوہ کسی دوسرے معنا سے اشتباہ نہیں ہوتا ہے۔ان آیات کے مجموعے پر [[ایمان]] اور ان پر عمل کرنا چاہئے . متشابہات ایسی آیات ہیں جن کا ظاہری معنا مقصود نہیں ہے اور تاویل شدہ ان کا واقعی معنا ہے  نیز وہ خدا کے علاوہ کوئی نہیں جانتا ہے  البتہ شیعہ علما کے عقیدے کے مطابق  [[پیامبر(ص)]] اور [[آئمہ طاہرین]](علیہم السلام) بھی اسے جانتے ہیں.


به نظر علاّمه طباطبایی، بنابر همان آیه، آیات متشابه به محکمات برمی گردند؛ و از روایات به دست می‌آید که متشابه در رساندن مدلول خود استقلال ندارد و به واسطه ارجاع آن به محکمات روشن می‌شود؛ بنابراین در قرآن، آیه‌ای که هیچ گونه دسترس به مقصود واقعی‌اش نباشد، وجود ندارد.<ref>طباطبائی، قرآن در اسلام، ص ۳۷</ref>
علامہ طباطبائی کے مطابق اسی آیت کی بنا پر متشابہ آیات کی بازگشت آیات محکمات کی طرف ہوتی ہے۔ روایات سے بھی یہی سمجھا جاتا ہے کہ متشابہ آیات اپنے مدلول معنا کو بیان کرنے میں مستقل نہیں بلکہ محکمات کی طرف سے لوٹانے سے ان کا معنی واضح ہوجاتا ہے ۔اس بیان کی روشنی میں کوئی ایسی آیت موجود نہیں ہے کہ جس کے مقصود معنا کو سمجھنا ممکن نہ ہو۔<ref>طباطبائی، قرآن در اسلام، ص ۳۷</ref>


بیش‌ترین آیات متشابه، در خصوص صفات و افعال خدا است و با ارجاع این آیات به محکمات، آن‌ ها نیز از صفت محکم برخوردار می‌شوند؛ عدد آیات متشابه از دویست تجاوز نمی‌کند.<ref>التمهید، ج۳، ص۱۴</ref>
اکثر متشابہ آیات خدا کی صفات اور افعال سے متعلق ہیں کہ جنہیں  آیات محکمات کی طرف لوٹایا جائے تو  وہ متشابہات محکمات کا حصہ بن جاتی ہیں۔متشابہ آیات کی تعداد 200 سے زیادہ تجاوز نہیں کرتی ہے <ref>التمهید، ج۳، ص۱۴</ref>


=== تقسیمات دیگر ===
=== دوسری تقسیمات ===
دانشمندان علوم قرآنی دسته بندی‌های متعددی برای آیات ذکر کرده‌اند<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۰</ref> مانند: [[آیات الاحکام|آیات الاحکام]]، [[آیات استدراج|آیات استدراج]]، [[ناسخ و منسوخ|آیات ناسخ و منسوخ]].
علوم قرآن کے ماہرین نے آیات کی متعدد  جیسے [[آیات احکام]]، [[آیات استدراج]]، [[ناسخ و منسوخ]] لحاظ سے تقسیمات ذکر کی ہیں.<ref>الاتقان، ج۱، ص۱۰</ref>
== مشہور آیات ==
قرآن کی بعض آیات مختلف وجوہات کی بنا پر مخصوص نام اور عنوان سے مشہور ہو گئی ہیں کہ جن کی تعداد 100 سے زیادہ ہے ۔
<!--
بعضی از آیات قرآن به دلایل مختلف به نام و عنوان خاصی مشهور شده‌اند که تعداد این آیات بیش از صد آیه است و درباره خواندن یا حفظ کردن یا نوشتن و با خود همراه داشتن برخی از آنها، احادیث یا اقوالی در میان مردم رایج است، برخی مستند و برخی غیر مستند است.
 
بعضی از آیات که نام ویژه دارند، بدین قرارند:
{{ستون-شروع|2}}
# [[آیة الکرسی]] (بقره /۲/۲۵۵-۲۵۷)
# [[آیه نور|آیة النور]] (نور/۲۴/۳۵)
# آیة الشهادة (آل عمران /۳/۱۸)
# آیة الافْک (نور/۲۴/ ۱۲)
# آیة الامانة (احزاب /۳۳/۷۲)
# آیة الملک (آل عمران / ۳/۲۶)
# [[آیه مباهله]] (آل عمران / ۳/۶۱)
# [[آیه تطهیر]] (احزاب /۳۳/۳۳)
# آیة السیف (توبه /۹/۵)
# [[آیه تبلیغ]] (مائده/۵، ۶۷)
# [[آیه ولایت]] (مائده/۵، ۵۵)
# [[آیه حجاب]] (نور/۲۴، ۳۱)
# [[آیه اکمال]] (مائده، ۵)
# [[آیه ابتلای ابراهیم]] (بقره:۲، ۱۲۴)
# [[آیه صادقین]] (۱۱۹ توبه/۹)
# [[آیه لیله المبیت]] (۲۰۷ بقره/۲)
# [[آیه خیر البریه]] (۷ بینه /۹۸)
{{پایان}}
در روایات [[پیامبر(ص)]] و [[اهل بیت]](ع) نیز برخی عنوان‌ها و نام‌های خاص به بعضی از آیات اطلاق شده است. مانند: محکم‌ترین آیه: (نحل/۱۶، ۹۰)، جامع‌ترین یا هراس انگیزترین آیه: (زلزله/۹۹، ۷ و ۸).
 
از باب نمونه، پیامبر(ص) فرمود: عظیم‌ترین آیه، [[آیه الکرسی]] است.
::::{{متن قرآن|{{آیه|۲|۲۵۵}}|سوره=[[سوره بقره|بقره]]|آیه=۲۵۵}}
از [[امام علی]](ع) نقل شده که امیدوار کننده‌ترین آیه قرآن، این آیه است:<ref>الاتقان، ج۲، ص۳۵۳</ref>
::::{{متن قرآن|{{آیه|۹۳|۵}}|ترجمه=و به زودی پروردگارت تو را عطا خواهد داد تا خرسند گردی.|سوره=[[سوره ضحی|ضحی]]|آیه=۵}}


[[fa:آیه]]
[[fa:آیه]]
گمنام صارف