imported>Abbasi |
|
| سطر 203: |
سطر 203: |
| ایران اور عراق میں بہت ساری جگہیں ہیں جو تاریخ میں لوگوں کے ہاں قابل احترام رہی ہیں اور نذر و نیاز کے لیے لوگ وہاں جاتے رہے ہیں اور ان کا عقیدہ ہے کہ اگر وہاں سے متوسل ہوجائیں اور نذر دیں تو حاجت پوری ہوتی ہے۔ | | ایران اور عراق میں بہت ساری جگہیں ہیں جو تاریخ میں لوگوں کے ہاں قابل احترام رہی ہیں اور نذر و نیاز کے لیے لوگ وہاں جاتے رہے ہیں اور ان کا عقیدہ ہے کہ اگر وہاں سے متوسل ہوجائیں اور نذر دیں تو حاجت پوری ہوتی ہے۔ |
| ===حرم حضرت عباس=== | | ===حرم حضرت عباس=== |
| {{اصلی|حرم حضرت عباسؑ}} | | {{اصلی|حرم حضرت عباس}} |
| کربلا کے شہر میں [[حرم امام حسینؑ]] کے شمال مشرق میں 372 میٹر کے فاصلے پر حضرت عباس کا محل دفن ہے جو شیعوں کی اہم زیارتگاہوں میں سے ایک ہے۔ اور ان دو حرموں کے درمیانی فاصلے کو [[بین الحرمین]] کہا جاتا ہے۔ <ref>[http://iec-md.org/farhangi/haram_hadhrat_abbas.html حرم حضرت ابوالفضلؑ]</ref> | | کربلا کے شہر میں [[حرم امام حسینؑ]] کے شمال مشرق میں 372 میٹر کے فاصلے پر حضرت عباس کا محل دفن ہے جو شیعوں کی اہم زیارتگاہوں میں سے ایک ہے۔ اور ان دو حرموں کے درمیانی فاصلے کو [[بین الحرمین]] کہا جاتا ہے۔ <ref>[http://iec-md.org/farhangi/haram_hadhrat_abbas.html حرم حضرت ابوالفضلؑ]</ref> |
|
| |
|
| سطر 216: |
سطر 216: |
|
| |
|
| *[[سقاخانه]]: بعض علاقوں میں شیعوں کی مخصوص نشانیوں میں سے ایک ہے جو شارع عام پر لوگوں کو پانی پلانے اور ثواب کے حصول کے لیے بناتے ہیں۔ شیعہ ثقافت میں سقاخانہ حضرت عباسؑ کا واقعہ کربلا میں پانی پلانے کی یاد میں بنایا جاتا ہے اور [[امام حسین(ع)]] و حضرت عباس کے نام سے مزین ہوتا ہے۔ بعض لوگ حاجات پوری ہونے کے لیے وہاں پر شمع بھی جلاتے ہیں یا دھاگہ باندھتے ہیں۔ <ref>اطیابی، «سقاخانههای اصفهان»، ص۵۵-۵۹.</ref> بعض کا کہنا ہے کہ دنیا کی مختلف جگہوں پر سقاخانے بنے ہیں جو حضرت عباس کی یادگار ہیں۔ <ref>ربانی خلخالی، چهره درخشان قمر بنی هاشم، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۲۴۰-۲۴۱.</ref> | | *[[سقاخانه]]: بعض علاقوں میں شیعوں کی مخصوص نشانیوں میں سے ایک ہے جو شارع عام پر لوگوں کو پانی پلانے اور ثواب کے حصول کے لیے بناتے ہیں۔ شیعہ ثقافت میں سقاخانہ حضرت عباسؑ کا واقعہ کربلا میں پانی پلانے کی یاد میں بنایا جاتا ہے اور [[امام حسین(ع)]] و حضرت عباس کے نام سے مزین ہوتا ہے۔ بعض لوگ حاجات پوری ہونے کے لیے وہاں پر شمع بھی جلاتے ہیں یا دھاگہ باندھتے ہیں۔ <ref>اطیابی، «سقاخانههای اصفهان»، ص۵۵-۵۹.</ref> بعض کا کہنا ہے کہ دنیا کی مختلف جگہوں پر سقاخانے بنے ہیں جو حضرت عباس کی یادگار ہیں۔ <ref>ربانی خلخالی، چهره درخشان قمر بنی هاشم، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۲۴۰-۲۴۱.</ref> |
|
| |
|
| |
| === عزاداری روز تاسوعا ===
| |
| در مراسم مذهبی [[دهه محرم]]، [[۹ محرم]] به عنوان [[روز تاسوعا]] به [[عزاداری]] برای حضرت عباس (ع) اختصاص دارد که پس از روز [[عاشورا]] اصلیترین زمان برگزاری عزاداری شیعیان در [[مسجد|مساجد]]، [[هیئت|هیئتها]] و [[تکیه|تکیهها]] به حساب میآید. این روز در ایران و برخی از کشورهای اسلامی تعطیل میباشد.<ref>حسام مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۱۱۰-۱۱۱.</ref> یکی از برنامههای که همواره در این مراسم برگزار میشود خواند دو دمه معروف زیر میباشد که در آن عزاداران حسینی به دو دسته تقسیم میشوند و یک دسته مصراع اول و دسته دیگر مصراع دوم را میخوانند. {{شعر2
| |
| |عرض=(۷۰ به معنای کامل است)
| |
| |ای اهل حرم میر و علمدار نیامد ، علمدار نیامد |سقای حسین(س) سید و سالار نیامد ، علمدار نیامد{{مدرک}}
| |
| }}
| |
|
| |
| *[[یوم العباس زنجان]]: هر ساله در غروب روز [[۸ محرم|هشتم محرم]]، جمعیت زیادی از عزاداران در فاصله [[حسینیه اعظم زنجان]] تا امامزاده سید ابراهیم این شهر جمع میشوند و نوحهخوانی و عزاداری میکنند. بر اساس برخی از گزارشها در سال ۹۶ بیش از ۹۷۰۰ و در سال ۹۵ حدود ۱۲ هزار راس گوسفند در این مراسم به واسطه نذر مردم قربانی شده است. برخی ادعا کردهاند که در سالهای اخیر، هر ساله حدود ۵۰۰ هزار نفر در این مراسم شرکت میکنند. این مراسم به عنوان یکی از میراثهای معنوی [[ایران]] ثبت شده است.<ref>[http://www.yjc.ir/fa/news/6258117/%DB%8C%D9%88%D9%85-%D8%A7%D9%84%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%85%DB%8C%D8%B9%D8%A7%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%82%D8%A7%D9%86-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1 باشگاه خبرنگاران جوان، ۱۳۹۶/۷/۷، خبر شماره ۶۲۵۸۱۱۷]</ref>
| |
|
| |
| === ذکر یا کاشف الکرب ===
| |
| ذکر «یا کاشفَ الکَرْبِ عنْ وَجهِ الْحُسَین اِکْشِفْ کَرْبی بِحَقِّ أَخیکَ الحُسَین» به عنوانی یک از ذکرهای توسل به حضرت عباس مشهور است. و گاه توصیه میشود که این ذکر به تعداد ۱۳۳ مرتبه گفته شود. <ref>ربانی خلخالی، چهره درخشان قمر بنیهاشم، ج۲، ص۳۲۶</ref> این ذکر در کتابهای حدیثی شیعه نقل نشده است.
| |
|
| |
| === آیینها و نمادهای دیگر ===
| |
| #'''[[علم گردانی|عَلَم گردانی]]:''' علم یکی از نمادهایی است که در مراسم عزاداری [[امام حسین(ع)]] برای یادآوری حضرت عباس یا علمدار کربلا استفاده میشود.<ref>حسام مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۳۵۴-۳۵۶.</ref>
| |
|
| |
| #'''[[سقایی]]:''' یکی از آیینهای منقبت خوانی است که در ایام عزاداری به ویژه تاسوعا و عاشورا در ایران برگزار میشود. این آیین گاهی به صورت نوحه خوانی جمعی و گاهی به صورت سیراب کردن تشنگان در مسیر عزاداریها و در هیئتهای مذهبی برگزار میشود.این آیین در صورت اول اشعار و نوحههای مخصوصی دارد و در صورت دوم نیز سقاها لباس مخصوصی میپوشند و با کوزه یا مشک، عزادران را سیراب میکنند. <ref>حسام مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۸۱-۲۸۳؛ ربانی خلخالی، چهره درخشان قمر بنی هاشم، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۱۸۲-۲۱۳.</ref> برخی گزارش کردهاند که فرهنگ سقایی در بسیاری از شهرهای شیعه نشین [[عراق]] و [[ایران]] رایج است.<ref>ربانی خلخالی، چهره درخشان قمر بنی هاشم، ۱۳۸۶ش، ج۳، ص۱۸۲-۲۱۳.</ref>
| |
|
| |
| #[[قسم خوردن]] به حضرت عباس(ع): قسم خوردن به حضرت عباس در میان شیعیان و حتی [[اهل سنت]] امری رایج است به طوری به نقل برخی، بسیاری از شیعیان برای پایان دادن به نزاعهای خود به حضرت عباس قسم میخورند. برخی از اقوام شیعه عهدها، پیمانها، معاملات و قراردادهای خود را با قسم خوردن به حضرت عباس(ع) تثبیت و تحکیم میکنند. برخی دلیل توجه ویژه به قسم حضرت عباس(ع) را شجاعت، وفاداری، غیرت، ادب و جوانمردی ایشان عنوان کردهاند.<ref>میردریکوندی، دریای تشنه؛ تشنه دریا، ۱۳۸۲ش، ص۱۱۱-۱۱۳.</ref> البته برخی نقلها در مورد اعتماد به قسم حضرت عباس از طرف اهل سنت و مخصوصا اهل سنت عراق نقل شده است. حردان تکریتی وزیر دفاع پیشین [[عراق]] نقل کرده است که به همراه احمد حسن البکر(یکی از روسای جمهور قبلی عراق) و صدام و چند نفر دیگر میخواستند پیمانی ببندند. آنها برای تحکیم پیمان خود و برای اینکه به همدیگر خیانت نکنند تصمیم گرفتند که قسم بخورند. با وجود اینکه برخی محل دفن ابوحنیفه را برای قسم خوردن پیشنهاد دادند اما در نهایت تصمیم گرفتن برای قسم خوردن به حرم حضرت عباس بروند و آنجا قسم بخورند.<ref>التكريتي، مذكرات حردان التكريتي،۱۹۷۱م، ص۵. </ref>
| |
| #[[سفره نذری|سُفْره ابوالفضل]]: سفره یا سفره نذری گونهای از نذرهای شیعیان است که در آن، با گستراندن سفره خوارکی و اجرای آداب و خواندن اذکار خاص برگزار میشود. یکی از مهمترین و رایجترین سفرهها سفره «ابوالفضل» است.<ref>حسام مظاهری، فرهنگ سوگ شیعی، ۱۳۹۵ش، ص۲۷۴-۲۷۵.</ref>
| |
| #[[عباسیه|عباسیهها]] یا بیت العباس: به مکانهایی گفته میشود که به نام حضرت عباس(ع) و برای عزاداری ساخته میشوند. البته برخی عنوان کردهاند که در این مکانها برنامههای متعدد دیگری نیز انجام میشود و کارکرد آنها شبیه حسینهها میباشد.<ref>ربانی خلخالی، چهره درخشان قمر بنی هاشم، ۱۳۸۶ش، ج۲، ص۲۴۳-۲۵۸.</ref>
| |
| #روز جانباز: در تقویم رسمی جمهوری اسلامی ایران روز [[۴ شعبان|چهارم شعبان]] به مناسبت تولد حضرت عباس(ع) به عنوان روز [[جانباز]] نامگذاری شده است.<ref>[http://www.iranculture.org/fa/simpleView.aspx?provID=948 مصوب جلسه ۳۸۵ شورای عالی انقلاب فرهنگی در تاریخ ۱۳۷۵/۷/۱۰.] </ref>
| |
| #پنجه دست: یا [[خمسه (نماد)|نماد خمسه]] که در برخی از مناطق شیعه نشین مورد استفاده قرار میگیرد و بر روی علم یا پرچم نصب میشود نماد دستهای بریده حضرت عباس است. البته برخی دیگر از شیعیان آن را نماد ۵ تن آل عبا میدانند.<ref> بلوکباشی، «مفاهیم و نمادگارها در طریقت قادری»، ص۱۰۰.</ref>
| |
|
| |
|
| ==اماکن و بناهای مربوط به عباس(ع)== | | ==اماکن و بناهای مربوط به عباس(ع)== |
