"آخرت" کے نسخوں کے درمیان فرق
م
کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
Waziri (تبادلۂ خیال | شراکتیں) (قیامت سے رجوع مکرر) |
Waziri (تبادلۂ خیال | شراکتیں) مکوئی خلاصۂ ترمیم نہیں |
||
| سطر 1: | سطر 1: | ||
{{شیعہ عقائد}} | |||
'''آخرت'''، [[قرآن]]، [[سنت]] اور اسلامی تہذیب کی ایک اصطلاح ہے جس کے معنی موجودہ دنیا کے مقابلے میں دوسری دنیا(موت کے بعد کا عالم) کے ہیں۔ آخرت ایک ایسا عالم ہے جہاں تمام انسان اپنے کئے کی [[سزا]] یا [[جزا]] پائے گا۔ تمام الہی ادیان میں آخرت کا تصور پایا جاتا ہے۔ | |||
==لغوی اور اصطلاحی معنی== | |||
آخِرَتْ عربی زبان میں "آخِر" کی مؤنث ہے جو "ا خ ر" کی مادے سے "فاعلۃ" کے وزن پر آتا ہے جس کے معنی "اختتام"، ،"دوسرا" یا "دیگر" کے ہیں۔ | |||
یہ لفظ [[قرآن]] مجید، [[سنت]] اور اسلامی تہذیب میں ایک اصطلاح کی صورت میں استعمال ہوتا ہے اور اس سے مراد اس موجودہ دنیا کے مقابلے میں "دوسری دنیا" کے ہیں جس میں تمام انسان اپنے کئے کی [[سزا]] یا [[جزا]] پائے گا۔ آخرت کا تصور تمام الہی ادیان میں کم و بیش موجود ہے۔ | |||
==آخرت قرآن کی نظر میں==<!-- | |||
واژہ آخرت در ۱۰۴ مورد از [[قرآن]] بدون ہرگونہ قید یا اضافہ بہ کار رفتہ است و در ۹ مورد، صفت الدّار و یا [[مضاف الیہ]] آن است (الدّارُ الآخِرَۃ، دارُالآخِرَۃ). | |||
در یک [[آیہ]] آخرت بہ صورت صفت برای النَّشأۃ استعمال شدہ: النَّشأۃ الآخِرَۃ. | |||
در ۵ مورد در برابر واژہ الأُولی آمدہ و در ۸۰ [[آیہ]] در برابر الدُّنْیا بہ کار رفتہ است. | |||
در یک [[آیہ]]، آخرت در برابر ہذِہ (این جہان) و در موارد متعدد دیگری در برابر الحَیوۃ الدُّنْیا بہ کار بردہ شدہ است. | |||
در آیات بسیاری آخرت بہ الیومُ الآخِرُ تعبیر شدہ است. در این تعبیر «دنیا»، «روز اول» بہ شمار آمدہ است و آخرت «روز دیگر». | |||
ہمچنین دارُالقَرار یکی دیگر از تعبیراتی است کہ قرآن دربارہ آخرت بہ کار بردہ است. | |||
در [[قرآن]] از اجر آخرت، عذاب آخرت، ثواب آخرت، آتش آخرت، لعن در آخرت، خسران در آخرت و حرث (کشت) آخرت سخن رفتہ است. | |||
==در روایات== | |||
در احادیث منقول از [[پیامبر اسلام]](ص) و [[امامان شیعہ]] واژہہای «آخرت» و «الیوم الآخر» در برابر «الدنیا» بہ کار بردہ شدہ و منظور از آن، عالم آخرت است. | |||
[[امام علی]] (ع) فرمود: آنچہ موجب کم شدن بہرہہای دنیا و افزایش بہرہہای آخرت شود بہتر است از آنچہ بہرہ آخرت را بکاہد و بہرہ دنیا را بیفزاید.<ref>نہج البلاغہ، ۲۲۴</ref> | |||
==از ارکان دین اسلام== | |||
در [[قرآن]] مجید [[ایمان]] بہ آخرت ہمراہ با «ایمان بہ خدا» و «ایمان بہ [[نبوت]]»، یکی از ۳ رکن اساسی دین [[اسلام]] بہ شمار آمدہ است. در بیش از ۳۰ آیہ [[ایمان]] بہ آخرت با ایمان بہ خدا یک جا یاد شدہ است. | |||
ہمہ فرقہہای اسلامی ایمان بہ آخرت را یکی از [[ضروریات]] عقاید اسلامی میدانند و منکر آن را خارج از [[اسلام]] بہ شمار میآورند. | |||
در [[قرآن]] و [[حدیث]] و آثار عالمان مسلمان اعتقاد بہ عالم آخرت محور اساسی ہمہ اعتقاداتی است کہ بہ ورای زندگی دنیا و پس از [[مرگ]] مربوط میشود. [[برزخ]]، [[قیامت]]، [[رستاخیز|حشر]] و نشر، [[صراط]]، [[حساب]]، [[شفاعت]]، [[بہشت]] و [[دوزخ]] واقعیات عالم آخرتاند و ایمان بہ آخرت کہ در قرآن از مسلمانان خواستہ شدہ، ایمان بہ ہمہ این موضوعات را در بر میگیرد. | |||
==اوصاف آخرت در قرآن== | |||
کلیات مربوط بہ اوصاف عالم آخرت کہ در [[قرآن]] مجید ذکر شدہ بدین شرح است: | |||
*در عالم آخرت نظام اجتماعی و تعاون و مدنیت انسانی در کار نیست. در آن جہان، ہر انسانی بہ گونہ انفرادی در پیشگاہ خدا حاضر میشود و ہستی خود را ادامہ میدہد: ہمہ آنان کہ در آسمانہا و زمیناند... تنہا بہ پیشگاہ خدا میآیند.<ref>مریم ۹۳ـ ۹۵</ref> | |||
*در آن جہان، ہر انسانی تنہا با نتیجہ افکار و اعمال خود کہ در زندگی دنیوی داشتہ است، سر و کار دارد: انسان را جز کوشش وی، چیزی نیست.<ref>نجم،۳۹</ref> | |||
*از تردیدہا و حیرتہایی کہ برای تشخیص حقایق جہان ہستی در دنیا گریبانگیر آدمی میشود، در آن جہان خبری نیست. | |||
*در آنجا حقیقت ناب بر ہمہ انسانہا مکشوف است. نہ «نظر» در آنجا معنا دارد و نہ اختلاف نظر: تو از این [[رستاخیز]] در غفلت بودی، ما پردہ را از برابر تو برگرفتیم و چشم تو امروز بیناست.<ref>ق،۲۲</ref> | |||
*ہنگامی کہ انسان وارد عالم آخرت میشود، بر او آشکار میگردد کہ در این جہان ہیچ یک از علل و اسباب، در تأثیر استقلال نداشتہاند و ہمیشہ مؤثر واقعی فقط خداوند بودہ است: در روز رستاخیز خدا پاداش ایشان را بیکاستی خواہد داد و ایشان خواہند دانست کہ تنہا حق آشکار خدا است.<ref>نور، ۲۵</ref> | |||
*آنچہ در عالم آخرت بہ انسان میرسد، یا «[[نعمت]]» است یا «[[عذاب]]». نعمتہا و عذابہای اخروی از نظر ایجاد لذت و درد برای آدمی با نعمتہا و عذابہای دنیا قابل مقایسہ نیست و کمیت و کیفیت آنہا بہ حدود شناختہ شدہ در این جہان محدود نیست: در آنجا (در [[بہشت]]) است آنچہ جانہا آرزو کند و چشمہا را خوش آید و شما در آن جاودانان خواہید بود<ref>زخرف، ۷۱</ref>؛ کسی کہ روی بگرداند و [[کافر]] شود، خدا او را بہ بزرگترین عذابہا معذب خواہد ساخت.<ref>غاشیہ، ۲۳ـ۲۴</ref> | |||
*در [[قرآن|قرآن مجید]] «بہشتہا» کہ بہ پہنای آسمانہا و زمین است و «خشنودی خدا» کہ از بہشتہا بسی بزرگتر است، دو مظہر اساسی نعمتہای اخروی معرفی شدہ است: خدا بہ مردان و زنان [[ایمان|مؤمن]]، بہشتہایی را کہ از زیر درختان آنہا جویہا روان است وعدہ دادہ و اینان در بہشت جاودانند و خشنودی خدا از آن ہم برتر است<ref>توبہ،۷۲</ref> | |||
*آتش [[جہنم]] و «محجوبیت از خداوند» دو مظہر اساسی عذاب اخروی بہ شمار آمدہ است: چنین نیست (کہ کافران میپندارند)، ایشان در آن روز از رحمت خداوند خویش محجوبند. آنگاہ ایشان بہ [[دوزخ]] افکندہ خواہند شد.<ref>مطّففین،۱۵ـ۱۶</ref> | |||
*ہمہ انسانہایی کہ در عالم آخرت بہ نعمت یا عذاب میرسند، در درجات نعمت و یا درکات عذاب مساوی نیستند. این درجات و درکات متناسب با افکار و اعمال انسانہا در این جہان، مراتب بسیار متفاوت دارد: درجات و مراتب آخرت برتر و بزرگتر است.<ref>اسراء، ۲۱</ref> | |||
*در عالم دنیا ممکن است عواملی انسان را از رسیدن بہ نتایج پارہای از کوششہای دنیوی باز دارد، ولی در عالم آخرت، ہمہ نتایج تمام افکار و اعمال آدمی بہ وی میرسد و ہیچ عاملی از این وصول ممانعت نمیکند: ہر کس بہ اندازہ ذرہای کار نیک کند [پاداش] آن را خواہد دید و ہرکس بہ اندازہ ذرہای کار بد کند، بہ کیفرش خواہد رسید.<ref>زلزلہ ۷ـ۸</ref> | |||
*در عالم آخرت مغفرت و رحمت الہی، بسیاری از آدمیان را کہ شایستہ این مغفرت و رحمت باشند، از عذاب اخروی نجات خواہد داد: در آخرت (برای [[کافر|کافران]]) عذاب سخت و (برای [[مؤمن|مؤمنان]]) آمرزش و خشنودی خداوند خواہد بود.<ref>حدید، ۲۰</ref> | |||
*کارہای نیک آدمی در دنیا چون «بذر» است و در عالم آخرت، نتایج آن چون کشت (حَرْث) بیرون خواہد آمد و بہ صاحب عمل خواہد رسید. آنان کہ ہمہ تلاش خود را فقط برای رسیدن بہ بہرہہای دنیا بہ کار برند، در آخرت ہیچ بہرہای ندارند: ہرکس بہرہ آخرت را بخواہد، بر بہرہ او خواہیم افزود و ہرکس دنیا را بخواہد بہ او از دنیا نصیبی خواہیم داد و او در آخرت نصیبی نخواہد داشت.<ref>شوری، ۲۰</ref> | |||
*از نظر [[قرآن]]، عالم آخرت محدود بہ انسان نیست و ہمہ موجودات در آخرت در پیشگاہ خدا محشور خواہند شد. ہمہ آنہا کہ در آسمانہا و زمینند، بہ حال بندگی بہ پیشگاہ خدا خواہند آمد.<ref>مریم، ۹۳</ref> | |||
*از قرآن مجید چنین بر میآید کہ ایمان بہ عالم آخرت یکی از ارکان اساسی دعوت ہمہ پیامبران بودہ است. آن دستہ از آیات قرآن، کہ بہ وحدت اصول دعوت [[پیامبران]] دلالت میکند گواہ این مطلب است. | |||
--> | |||
== حوالہ جات== | |||
{{حوالہ جات|3}} | |||
== منابع == | |||
*قرآن کریم. | |||
*ابن حنبل، احمد بن محمد، مسند، دارالفکر، بیروت. | |||
*راغب اصفہانی، حسین بن محمد، مفردات القرآن. | |||
*نہج البلاغہ، بہ کوشش محمد عبدہ، مصر، مطبعہ الاستقامہ. | |||
[[fa:آخرت]] | |||
[[en:Akhira]] | |||
[[tr:Ahiret]] | |||
[[es:Ajira]] | |||