"قاضی شریح کا فتوا" کے نسخوں کے درمیان فرق
کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
Waziri (تبادلۂ خیال | شراکتیں) کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں |
Waziri (تبادلۂ خیال | شراکتیں) کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں |
||
سطر 9: | سطر 9: | ||
::::: «بتحقیق حسین بن علی نے مسلمانوں کے درمیان تفرقہ ایجاد کیا ہے اور امیرالمومنین (یزید) کی مخالفت کی ہے اور دین اسلام سے خارج ہوا ہے۔ یہ بات میرے اوپر واضح ہو ثابت ہوا ہے۔ پس اسی لئے میں نے پیغمبر اسلام کی شریعت کو بچانے کی خاطر ان کے قتل کا فتوی دیا ہے»<ref>وجدانی، ترجمه الالفین، ۱۴۰۹ق، ص۱۰۰۴۔</ref> | ::::: «بتحقیق حسین بن علی نے مسلمانوں کے درمیان تفرقہ ایجاد کیا ہے اور امیرالمومنین (یزید) کی مخالفت کی ہے اور دین اسلام سے خارج ہوا ہے۔ یہ بات میرے اوپر واضح ہو ثابت ہوا ہے۔ پس اسی لئے میں نے پیغمبر اسلام کی شریعت کو بچانے کی خاطر ان کے قتل کا فتوی دیا ہے»<ref>وجدانی، ترجمه الالفین، ۱۴۰۹ق، ص۱۰۰۴۔</ref> | ||
==اس فتوے کے مآخذ== | ==اس فتوے کے مآخذ== | ||
[[شیعہ]] محقق [[محمد صحتی سردرودی]] کے مطابق قاضی شریح کا فتوی مختصر تفاوت کے ساتھ چودہویں صدی ہجری میں لکھی گئی حسن اشرف الواعظین کی کتاب ''جواہر الکلام فی سوانح الایام'' اور پندرہویں صدی ہجری میں لکھی گئی کتاب ''ترجمہ الالفین'' میں آیا ہے۔<ref>صحتی سردرودی، تحریفشناسی عاشورا و تاریخ امام حسین، ۱۳۹۴ش، ص۲۰۲۔</ref> [[سید محمدعلی قاضی طباطبایی|قاضی طباطبائی]] نے اس فتوی کو ''ثمرات الانوار'' اور ''مزامیر الاولیاء'' سے نقل کیا ہے جو چودہویں صدی ہجری میں لکھی گئی ہیں۔<ref>قاضی طباطبائی، تحقیق در اول اربعین سید الشهداء، ۱۳۶۸ش، ص۶۲-۶۳، پانویس۔</ref> کتاب [[تاریخ قیام و مقتل جامع سید الشہدا (کتاب)|تاریخ جامع سید الشہداء]] کے مطابق قاضی شریح کا فتوی چودہویں صدی ہجری میں لکھی گئی [[حبیب اللہ شریف کاشانی|ملا حبیب اللہ کاشانی]] کی کتاب [[تذکرۃ الشہداء (کتاب)|تذکرۃ الشہدا]] میں بھی آیا ہے۔<ref> گروهی از تاریخپژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۳۰، پانویس۔</ref> اسی طرح یہ واقعہ [[عبد النبی عراقی نجفی]] (متوفی 1965ء) نے بھی نقل کیا ہے جو چودہویں صدی ہجری میں زندگی گزارتے تھے۔<ref>گروهی از تاریخپژوهان، تاریخ قیام و مقتل جامع سیدالشهداء، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۳۰، پانویس۔</ref> | |||
== منکران صدور فتوا == | == منکران صدور فتوا ==<!-- | ||
به گفته محمد صحتی سردرودی، در متن [[الالفین (کتاب)|کتاب الالفین]] نوشته [[علامه حلی]] چنین مطلبی وجود ندارد و آنچه مترجم در بخش تعلیقات آورده، در هیچ کتاب متقدمی ذکر نشده است.<ref>صحتی سردرودی، تحریفشناسی عاشورا و تاریخ امام حسین، ۱۳۹۴ش، ص۲۰۱.</ref> صحتی همچنین ۳۱ کتاب از منابع پیشین را نام میبرد که در آنها اشارهای به فتوای شریح نشده است.<ref> صحتی سردرودی، تحریفشناسی عاشورا و تاریخ امام حسین، ۱۳۹۴ش، ص۲۰۱.</ref> [[سید محمدعلی قاضی طباطبایی|قاضی طباطبائی]] نیز در کتاب [[تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء (کتاب)|تحقیق درباره اربعین]] منابع این فتوا را کاملا بیارزش میداند.<ref>قاضی طباطبائی، تحقیق در اول اربعین سید الشهداء، ۱۳۶۸ش، ص۶۴.</ref> نویسنده کتاب ''ثارالله'' نیز فتوای شریح را شایعه توصیف کرده است. به گفته وی نام شریح در [[مقتل|مقاتل]] فقط در دو مورد ذکر شده است که هر دو مورد مربوط به دستگیری [[هانی بن عروه]] است.<ref>عندلیب، ثارالله، ۱۳۷۶ش، ص۱۲۶.</ref> همچنین در کتاب [[مشهورات بیاعتبار در تاریخ و حدیث (کتاب)|مشهورات بیاعتبار]] (تألیف ۱۳۹۸ش)، نصب شریح به منصب توسط [[مختار بن ابیعبید ثقفی|مختار ثقفی]]، شاهدی بر ساختگی بودن این فتوا ذکر شده است. به گفته نویسنده این انتصاب با فرض صدور فتوا با شیوه مختار در انتقامگیری از عاملان واقعه کربلا سازگار نیست.<ref>سلیمانی، مشهورات بیاعتبار، ۱۳۹۸ش، ص۲۲۵.</ref> | به گفته محمد صحتی سردرودی، در متن [[الالفین (کتاب)|کتاب الالفین]] نوشته [[علامه حلی]] چنین مطلبی وجود ندارد و آنچه مترجم در بخش تعلیقات آورده، در هیچ کتاب متقدمی ذکر نشده است.<ref>صحتی سردرودی، تحریفشناسی عاشورا و تاریخ امام حسین، ۱۳۹۴ش، ص۲۰۱.</ref> صحتی همچنین ۳۱ کتاب از منابع پیشین را نام میبرد که در آنها اشارهای به فتوای شریح نشده است.<ref> صحتی سردرودی، تحریفشناسی عاشورا و تاریخ امام حسین، ۱۳۹۴ش، ص۲۰۱.</ref> [[سید محمدعلی قاضی طباطبایی|قاضی طباطبائی]] نیز در کتاب [[تحقیق درباره اول اربعین سیدالشهداء (کتاب)|تحقیق درباره اربعین]] منابع این فتوا را کاملا بیارزش میداند.<ref>قاضی طباطبائی، تحقیق در اول اربعین سید الشهداء، ۱۳۶۸ش، ص۶۴.</ref> نویسنده کتاب ''ثارالله'' نیز فتوای شریح را شایعه توصیف کرده است. به گفته وی نام شریح در [[مقتل|مقاتل]] فقط در دو مورد ذکر شده است که هر دو مورد مربوط به دستگیری [[هانی بن عروه]] است.<ref>عندلیب، ثارالله، ۱۳۷۶ش، ص۱۲۶.</ref> همچنین در کتاب [[مشهورات بیاعتبار در تاریخ و حدیث (کتاب)|مشهورات بیاعتبار]] (تألیف ۱۳۹۸ش)، نصب شریح به منصب توسط [[مختار بن ابیعبید ثقفی|مختار ثقفی]]، شاهدی بر ساختگی بودن این فتوا ذکر شده است. به گفته نویسنده این انتصاب با فرض صدور فتوا با شیوه مختار در انتقامگیری از عاملان واقعه کربلا سازگار نیست.<ref>سلیمانی، مشهورات بیاعتبار، ۱۳۹۸ش، ص۲۲۵.</ref> | ||