صارف:Mabbassi/تمرین
تاریخ اور سبب تألیف ، وجہ تسمیہ
- تاریخ تألیف
آقابزرگ تہرانی کے مطابق سید رضی نے 400ہجری قمری میں اس کی تالیف مکمل کی۔[1]
- سبب تألیف
سید رضی نہجالبلاغہ کے مقدمے میں لکھتے ہیں:
- در عنفوان جوانی و زمان طراوت و تازگی نہال زندگانی، بہ تألیف کتاب خصائص الائمہ پرداختم؛ در خصوصیات اخلاق و صفات امامان(ع)، مشتمل بر محاسن اخبار و جواہر گفتار ایشان بود... در پایان کتاب، فصلی بود متضمن سخنان شیوا و کوتاہ آن حضرت(ع) در مواعظ، حکم و امثال، آداب، و این غیر از خطبہہای بلند و نامہہای مبسوط او بود. جمعی از یاران و برادران، آنچہ را کہ در آن فصل آمدہ بود، پسندیدند و نیکو شمردند. در حالی کہ از آن ہمہ الفاظ بدیع و معانی بلند و تابناک در شگفت شدہ بودند، از من خواستند کہ تألیف کتابی را بیاغازم کہ گزیدہای از سخنان او را دربرداشتہ باشد، از ہمہ انواع سخن او، اعمّ از خطبہہا و نامہہا و مواعظ و آداب... من خواہش آنان را اجابت کردم... .[2]
- نامگذاری نہج البلاغہ
بندانگشتی|150px|تمبر ہزارہ نہج البلاغہ، ایران سال ۱۳۶۰ش. «نَہْج» بہ معنای راہ آشکار است.[3] بنابراین نہج البلاغہ بہ معنای «راہ و طریق آشکار بلاغت» است.
سید رضی در مقدمہ کتاب میگوید:
- آن را نہج البلاغہ نامیدم؛ زیرا درہای بلاغت را بہ روی کسی کہ بخواہد در آن نظر کند، میگشاید و طالبان آن را بدان فرا میخواند... در اثنای آن بسی سخنان شیوا و شگفتانگیز در توحید و عدل و منزہ ساختن باریتعالی از شباہت بہ آفریدگان آمدہ است؛ در سلک عباراتی کہ تشنہکامان را سیراب کند و بیماران را شفا بخشد و ہر شک و شبہہای را از دل بزداید.[4]
شیخ محمد عبدہ، مفتی و از علمای اہل سنت مصر، در مقدمہ شرحی کہ بر نہجالبلاغہ نوشتہ، میگوید:
- اسمی را سراغ ندارم کہ در دلالت بر معنا از این اسم سزاوارتر باشد. در توان من نیست کہ این کتاب را بیش از آنچہ این اسم بر آن دلالت میکند توصیف کنم...[5]