صارف:Hakimi/تختہ مشق3
یحییٰ سِنوار (۱۹۶۲-۲۰۲۴م)، از رهبران جنبش حِماس بود که پس از ترور اسماعیل هَنیه از ۶ اوت ۲۰۲۴م به ریاست دفتر سیاسی حماس انتخاب شد[1] و تا زمان شهادتش این مسئولیت را بر عهده داشت. او را از طراحان اصلی عملیات طوفان‌الاقصیٰ (عملیات ویژه نیروهای حماس در سرزمین‌های اشغالی فلسطین) می‌دانند.[2] سنوار از فوریهٔ ۲۰۱۷م رهبری حکومت حماس در نوار غزه را نیز بر عهده داشت.[3]
سنوار در ۱۶ اکتبر ۲۰۲۴م در درگیری با ارتش اسرائیل در شهر رفح در جنوب نوار غَزّه به شهادت رسید. نیروهای اسرائیلی جنازه او را به سرزمین‌های اشغالی منتقل کردند. انتشار خبر شهادت او در رسانه‌های جهان بازتاب گسترده‌ای داشت.[4] همچنین حضور سنوار در درگیری مستقیم با ارتش اسرائیل حتی در زمان رهبری‌اش بر حماس و شهادتش در این درگیری‌ها، مورد توجه کاربران شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت.سانچہ:مدرک آیت‌الله خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران در پیام تسلیتی از سنوار به عنوان مجاهد قهرمان و چهره درخشان مقاومت یاد کرد که ضربه جبران‌ناپذیر هفتم اُکتبر (عملیات طوفان‌الاقصی) را در تاریخ این منطقه به یادگار گذاشت. همچنین فقدان او را برای جبهه مقاومت دردناک توصیف کرد اما تأکید کرد که با شهادت او و دیگر فرماندهان این جبهه از پیشروی بازنمانده و متوقف نخواهد شد.[5] مسلمانان در کشورهای مختلف برای او نماز مَیّت غیابی خواندند.سانچہ:مدرک
سنوار در ۲۹ اکتبر ۱۹۶۲م در اردوگاه پناهندگان در خان‌یونس واقع در جنوب نوار غزه به دنیا آمد. پدر و مادرش اهل اَشکِلون بودند که در پی جنگ ۱۹۴۸م اسرائیل با اعراب و اشغال سرزمینشان مجبور به مهاجرت شدند.[6] سنوار از دانشگاه اسلامی غزه در رشته زبان عربی مدرک کارشناسی گرفت.[7] او به اتهام سازماندهی عملیات کشتن دو سرباز اسرائیلی در سال ۱۹۸۹م توسط اسرائیل به حبس ابد محکوم شد. او پس از ۲۳ سال، در سال ۲۰۱۱م در تبادل زندانیان آزاد شد. سنوار زمانی که در زندان اسرائیل بود زبان عبری را فرا گرفت و پس از آزادی از زندان، سخنانی از او به زبان عبری خطاب به صهیونیست‌ها منتشر شده است همچنین آثاری از زبان عبری به عربی ترجمه کرده است.[8] از نظر برخی از کارشناسان اسرائیلی، آزادی سنوار از زندان اشتباه بوده است.سانچہ:مدرک
پانویس
منابع
- «پیام رهبر انقلاب اسلامی در پی شهادت مجاهد قهرمان، فرمانده «یحیی السنوار»»، وبگاه دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، درج مطلب: ۲۸ مهر ۱۴۰۳ش، بازدید: ۲۹ مهر ۱۴۰۳ش.
- «بازتاب شهادت یحیی سنوار در رسانه‌های خارجی»، مشرق‌نیوز، درج مطلب: ۲۷ مهر ۱۴۰۳ش، بازدید: ۲۹ مهر ۱۴۰۳ش.
- «یحیی سنوار بار دیگر به‌عنوان رئیس حماس در نوار غزه انتخاب شد»، یورونیوز.
- «Hamas’s pick of Yahya Sinwar as leader makes a ceasefire less likely»، economist.
- «يحيى السنوار أسير محرر قاد حركة حماس واستشهد في مواجهة مع الاحتلال»، الجزیره، درج مطلب: ۱۸ اکتبر ۲۰۲۴م، بازدید: ۲۱ اکتبر ۲۰۲۴م.
ضاحیہ بیروت
ضاحیه جنوبی بیروت، یا ضاحیه بیروت، منطقه‌ای شیعه‌نشین در جنوب بیروت در لبنان که به‌عنوان مرکز حزب‌الله لبنان شناخته می‌شود. این منطقه علاوه بر آنکه در خلال جنگ داخلی لبنان (۱۹۷۵-۱۹۹۰م) محل نزاع و درگیری بود، بارها در سال‌های ۱۹۸۲، ۲۰۰۶ و ۲۰۲۴ مورد حمله اسرائیل قرار گرفته و زیرساخت‌ها و حتی ساختمان‌های مسکونی آن ویران شده است. همچنین سید حسن نصرالله دبیرکل وقت حزب‌الله لبنان در حمله اسرائیل به مقر فرماندهی حزب‌الله در این منطقه به شهادت رسید.
ضاحیه جنوبی، منطقه‌ای عمدتاً فقیرنشین و محروم است که ۸۵ درصد شیعه، ۱۰ درصد مسیحی مارونی و ۴ درصد ساکنان آن از اهل‌سنت هستند. جمعیت ضاحیه یک میلیون نفر تخمین زده شده که یک‌سوم کل جمعیت بیروت است.
تاریخچه و جایگاه
گفته شده که ضاحیه به‌دلیل نقش استراتژیک خود به‌عنوان پایگاه مقاومت شیعیان، همواره در معرض درگیری، تخریب ناشی از جنگ داخلی و همچنین حمله خارجی اسرائیل بوده است.[9] این منطقه در گذشته حاشیه بیروت تلقی می‌شده و به‌تدریج به یکی از مراکز مهم اقتصادی و اجتماعی بیروت تبدیل شده است.[10]
ضاحیه جنوبی بیروت در ابتدا منطقه‌ای کشاورزی و روستایی بود که به‌عنوان مکانی برای اسکان کارگران بیروت در نظر گرفته شد و سپس با رشد جمعیت و به‌ویژه پس از مهاجرت شیعیان از جنوب لبنان، بعلبک و نیز مهاجرت فلسطینیان، به‌تدریج تغییر کرد.[11] در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰، تحت‌تأثیر رقابت جمال عبدالناصر، رئیس‌جمهوری مصر و کمیل شمعون، رئیس‌جمهوری لبنان، بیشتر حامی جریان‌های ناصری و فلسطینی بود. سید موسی صدر با تأسیس جنبش شیعه امل در دهه ۱۹۷۰، و تقویت مقاومت علیه اسرائیل، ضاحیه را به یکی از مراکز مقاومت اسلامی تبدیل کرد.[12]
سید موسی صدر به ضاحیه لقب «ضاحیة المحرومین» داد، احزاب چپ‌گرا آن را «ضاحیة البؤس» می‌خواندند و حزب‌الله آن را «ضاحیة المستضعفین» می‌نامند.[13]
ترکیب جمعیتی و فقر
بر اساس تخمین‌های موجود، جمعیت ضاحیه جنوبی بیروت، حدود یک میلیون نفر، و تقریباً یک‌سوم کل جمعیت بیروت، پایتخت لبنان است. همچنین گفته شده که دو-سوم از ساکنان آن، از مهاجران هستند.[14]
بیشترین ساکنان ضاحیه جنوبی بیروت، شیعیان هستند، با این حال اقلیت‌های دیگری نیز در این منطقه سا‌کن‌اند. بر اساس تخمین‌ها، ۸۵ درصد شیعه، ۱۰ درصد مسیحی مارونی، و ۴ درصد اهل‌سنت در این منطقه زندگی می‌کنند. ضاحیه جنوبی معمولاًمعمولاً فقیر و محروم توصیف می‌شود.[15]
مؤسسات و آیین‌های دینی و شیعی
در ضاحیه جنوبی بیروت مساجد و حسینیه‌هایی برای انجام مراسم عزاداری عاشورا و دیگر آیین‌های دینی و مذهبی وجود دارد که علاوه بر مناسبت‌های مذهبی، آیین‌های اجتماعی، همایش‌ها نیز در آن برگزار شده و کمک‌های خیریه نیز از طریق آنها جمع‌آوری می‌شود.[16] در این منطقه همچنین کلیساهایی نیز وجود دارد.[17]
حزب‌الله لبنان نقش کلیدی در ایجاد و مدیریت مراکز فرهنگی و مذهبی ضاحیه جنوبی بیروت دارد و با استفاده از حسینه‌ها و مساجد، به تقویت هویت مذهبی و سیاسی جامعه شیعه کمک می‌کند. بدین ترتیب، ضاحیه جنوبی نمایانگر هویت شیعه و فعالیت‌های اجتماعی و سیاسی است که به‌واسطه حزب‌الله لبنان و سایر نهادهای محلی ترویج می‌شود.[18]
جنگ‌ها و درگیری‌ها
.jpg)
- جنگ داخلی لبنان (۱۹۷۵-۱۹۹۰): در این دوره ضاحیه جنوبی یکی از مناطق اصلی درگیری‌ها و نزاع‌های مذهبی و سیاسی، محل سکونت بسیاری از شیعیانی شد که به دلیل جنگ داخلی و نیز حملات اسرائیل به جنوب لبنان، به این منطقه مهاجرت کردند و ترکیب جمعیتی متفاوتی همراه با فقر یافت.[19]
- حملات اسرائیل: گفته شده که حمله اسرائیل در سال ۱۹۸۲م و مقاومت حزب‌الله در برابر آن، ضاحیه را به مرکز حزب‌الله لبنان تبدیل کرد. از آن پس، ضاحیه به پایگاه سیاسی، نظامی و فرهنگی حزب‌الله تبدیل شد و پس از آن نیز مورد حملات مستقیم اسرائیل قرار گرفت.[20] اوج این درگیری‌ها در جنگ ۳۳ روزه در سال ۲۰۰۶م توصیف شده که اسرائیل ضاحیه را بمباران کرد و زیرساخت‌های ضاحیه به‌شدت آسیب دید و خانه‌ها و ساختمان‌های مسکونی نیز تخریب شدند.[21] علاوه بر این، ارتش اسرائیل در جریان حمله به جنوب لبنان، در ۶ مهر سال ۱۴۰۳ش (۲۷ سپتامبر سال ۲۰۲۴م) مقر فرماندهی حزب‌الله را در منطقه شیعه‌نشین ضاحیه بمباران کرد[22] و سید حسن نصرالله را به شهادت رساند.[23]
جستارهای وابسته
پانویس
صفحہ سانچہ:پانوشت/styles.css میں کوئی مواد نہیں ہے۔
- ↑ «Hamas’s pick of Yahya Sinwar as leader makes a ceasefire less likely»، economist.
- ↑ «Hamas’s pick of Yahya Sinwar as leader makes a ceasefire less likely»، economist.
- ↑ «یحیی سنوار بار دیگر به‌عنوان رئیس حماس در نوار غزه انتخاب شد»، یورونیوز.
- ↑ «بازتاب شهادت یحیی سنوار در رسانه‌های خارجی»، مشرق‌نیوز.
- ↑ «پیام رهبر انقلاب اسلامی در پی شهادت مجاهد قهرمان، فرمانده «یحیی السنوار»»، وبگاه دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
- ↑ «يحيى السنوار أسير محرر قاد حركة حماس واستشهد في مواجهة مع الاحتلال»، الجزیره.
- ↑ «يحيى السنوار أسير محرر قاد حركة حماس واستشهد في مواجهة مع الاحتلال»، الجزیره.
- ↑ «يحيى السنوار أسير محرر قاد حركة حماس واستشهد في مواجهة مع الاحتلال»، الجزیره.
- ↑ مهنا، «الضاحية الجنوبية لبيروت بين أمس أخضر وحاضر شاحب»، ایندیپندنت عربی.
- ↑ کاج، «الضاحية الجنوبية بيعون بيروتي»، سایت الف‌لام.
- ↑ مهنا، «الضاحية الجنوبية لبيروت بين أمس أخضر وحاضر شاحب»، ایندیپندنت عربی؛ حرب، «La Dâhiye de Beyrouth»، سایت کارین.
- ↑ «الضاحية الجنوبية، بيروت»، سایت المعرفة.
- ↑ مهنا، «الضاحية الجنوبية لبيروت بين أمس أخضر وحاضر شاحب»، ایندیپندنت عربی.
- ↑ «الضاحية الجنوبية، بيروت»، سایت المعرفة؛ حرب، «La Dâhiye de Beyrouth»، سایت کارین.
- ↑ «الضاحية الجنوبية، بيروت»، سایت المعرفة؛ حرب، «La Dâhiye de Beyrouth»، سایت کارین.
- ↑ حرب، «La Dâhiye de Beyrouth»، سایت کارین.
- ↑ «الضاحية الجنوبية، بيروت»، سایت المعرفة.
- ↑ حرب، «La Dâhiye de Beyrouth»، سایت کارین.
- ↑ مهنا، «الضاحية الجنوبية لبيروت بين أمس أخضر وحاضر شاحب»، ایندیپندنت عربی.
- ↑ «الضاحية الجنوبية، بيروت»، سایت المعرفة.
- ↑ مهنا، «الضاحية الجنوبية لبيروت بين أمس أخضر وحاضر شاحب»، ایندیپندنت عربی.
- ↑ «انفجارهای مهیب در بیروت؛ اسرائیل: مقر فرماندهی مرکزی حزب‌الله را هدف گرفتیم»، خبرگزاری یورونیوز؛ «بمباران شدید و پیاپی بیروت/ارتش اسرائیل: هدف، مرکز فرماندهی اصلی حزب الله بود»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ «حسن نصر الله.. قائد جعل من حزب الله قوة إقليمية»، شبکه الجزیرة.
منابع
- «انفجارهای مهیب در بیروت؛ اسرائیل: مقر فرماندهی مرکزی حزب‌الله را هدف گرفتیم»، یورونیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴م، تاریخ بازدید: ۱۴ مهر ۱۴۰۳ش.
- «حسن نصر الله.. قائد جعل من حزب الله قوة إقليمية»، شبکه الجزیرة، تاریخ درج مطلب: ۳۰ سپتامبر ۲۰۲۴م، تاریخ بازدید: ۱۴ مهر ۱۴۰۳ش.
- حرب، مونا، «La Dâhiye de Beyrouth»، سایت کارین، تاریخ درج مطلب: ۲۰۰۳م، تاریخ بازدید: ۱۴ مهر ۱۴۰۳ش.
- «بمباران شدید و پیاپی بیروت/ ارتش اسرائیل: هدف، مرکز فرماندهی اصلی حزب الله بود+ فیلم»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۶ مهر ۱۴۰۳ش، تاریخ بازدید: ۱۴ مهر ۱۴۰۳ش.
- «الضاحية الجنوبية، بيروت»، سایت المعرفة، تاریخ بازدید: ۱۴ مهر ۱۴۰۳ش.
- کاج، زیاد، «الضاحية الجنوبية بيعون بيروتي»، سایت الف‌لام، تاریخ درج مطلب: ۱۵ دسامبر ۲۰۲۱م، تاریخ بازدید: ۱۴ مهر ۱۴۰۳ش.
- مهنا، سوسن، «الضاحية الجنوبية لبيروت بين أمس أخضر وحاضر شاحب»، ایندیپندنت عربی، تاریخ درج مطلب: ۱۱ مارس ۲۰۲۴م، تاریخ بازدید: ۱۴ مهر ۱۴۰۳ش.
لیلۃ الھریر
لَیلَةُ الهَریر شبی از شب‌های جنگ صفین. در آن درگیری شدیدی بین سپاه امام علی(ع) و معاویه رخ داد و از طرفین بسیاری کشته شدند. به دلیل صدای ناله زخمی‌ها تا صبح، این شب را لیلةُ الهریر گویند. پس از این شب، زمینه ماجرای حکمیت فراهم شد.
معرفی
«لیلة الهریر» شبی از شب‌های جنگ صفین و مصادف با ۱۱ صفر سال ۳۷ق بود.[1] برخی این واقعه را در ۱۰ ربیع‌الاول سال ۳۸ق دانسته‌اند.[2]
علامه مجلسی در علت نام‌گذاری این شب می‌نویسد: «به دلیل سر و صدای زیاد جنگجویان و تحت فشار قرار گرفتن معاویه و ترسیدن او از شدت درگیری و پیروزی سپاه عراق، هریر نام گرفته است؛ چرا که هریر به ناله سگ در سرمای سخت گویند.»[3]
در روز هریر نیز جنگ ادامه یافت و با وجود خورشیدگرفتگی و تاریکی ناشی از آن درگیری‌ها فروکش نکرد.[4] در تاریخ اسلام، شبی از شب‌های نبرد قادسیه را نیز لیلة الهریر گفته‌اند.[5]
شرح ماجرا
لیلة الهریر، شبی در جنگ صفین که لشکر امام علی(ع) و معاویه در آن شب به جنگ پرداختند و عده بسیاری از دو طرف کشته شدند. به گفته منقری «در آن شب جنگاوران جنگیدند و چون نیزه‌هاشان تمام شد با شمشیر و سنگ به مبارزه برخاستند و جز صدای چکاچک شمشیر که در دل مردان هول‌انگیزتر از بانگ رعد و فروریختن هراس‌آور کوه‌ها بود، صدایی به گوش نمی‌رسید.[6] ابن‌مسکویه در توصیف آن شب می‌گوید: «آن شب چندان جنگیدند که نیزه‌ها همه درهم شکست و در کمان‌ها تیری نماند، سپس دست به شمشیر بردند.»[7]
خطبه حضرت علی(ع)
حضرت علی(ع) در لیلة الهریر خطبه‌ای ایراد کرد. او پس از حمد و ستایش خدا خطاب به سپاهیان خود گفت: «ای مردم، کار بر شما و بر دشمن بدین قرار رسیده که بینید جز واپسین دم دشمن باقی نمانده است، چون امور رخ دهد، پایان آن را می‌توان از آغازش شناخت. آن قوم به مرادی جز دینداری در برابر شما ایستادگی و لجاجت به خرج دادند تا به دست ما بدین وضع دچار آمدند. من فردا صبحگاهان بر آنان می‌تازم و در پیشگاه خدای عز و جل به داوریشان می‌کشانم.»[8] سپس برای پیروزی لشکر خود دعا کرد.[9]
موضع اشعث بن قیس
به گزارش منابع تاریخی، هنگامی که پیروزی سپاه امام علی(ع) نزدیک بود، اشعث بن قیس از سپاهیان امام، در سخنانی ادامه جنگ را به صلاح ندانست.[10] معاویه پس از اطلاع از موضع اشعث دستور داد قرآن‌ها را بر نیزه کنند و خواستار حکمیت شوند.[11] پس از آنکه لشکر معاویه قرآن‌ها را بر نیزه کردند، اشعث به امام علی(ع) اعتراض کرد[12] و از او خواست پیشنهاد دعوت به کتاب‌الله را بپذیرد.[13]
حوالہ جات
- ↑ بلاذری، أنساب الأشراف، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۳۲۳.
- ↑ سبحانی، فروغ ولایت، ۱۳۶۸ش، ص۵۷۷-۵۷۸.
- ↑ مجلسی، مرآة العقول، ج۱۵، ص۴۲۷.
- ↑ منقری، وقعةصفین، ۱۳۸۲ق، ص۴۷۹.
- ↑ طبری، تاریخ طبری، ج۳، ص۵۵۷ و ص۵۶۱.
- ↑ منقری، وقعة صفین، ۱۳۸۲ق، ص۴۷۵؛ سبط بن جوزی، تذکرة الخواص، ص۹۲.
- ↑ ابن‌مسکویه، تجارب الأمم، ج۱، ص۵۳۵.
- ↑ منقری، وقعةصفین، ۱۳۸۲ق، ص۴۷۷.
- ↑ منقری، وقعةصفین، ۱۳۸۲ق، ص۴۷۸.
- ↑ منقری، وقعة صفین، ۱۳۸۲ق، ص۴۷۷-۴۸۰.
- ↑ منقری، وقعة صفین، ۱۳۸۲ق، ص۴۸۰-۴۸۱؛ دینوری، اخبارالطوال، ۱۳۶۸ش، ص۱۸۸-۱۸۹.
- ↑ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۸۸-۱۸۹.
- ↑ منقری، وقعة صفین، ۱۳۸۲ق، ص۴۸۲.
نوٹ
مآخذ
- ابن‌مسکویه، ابوعلی، تجارب الأمم، تحقیق ابو القاسم امامی، تهران، سروش، ط الثانیة، ۱۳۷۹ش.
- بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب جمل من انساب الأشراف، تحقیق سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، الطبعة الأولی، ۱۴۱۷ق.
- جعفر سبحانی، فروغ ولایت، قم، انتشارات صحیفه، ۱۳۶۸ش.
- دینوری، احمد بن داود، الاخبار الطوال، تحقیق عبدالمنعم عامر مراجعه جمال‌الدین شیال، قم، منشورات الرضی، ۱۳۶۸ش.
- سبط بن جوزی، تذکره الخواص، منشورات الشریف الرضی، قم، چاپ اول، ۱۴۱۸ق.
- طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق محمد أبوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث ، ط الثانیة، ۱۳۸۷ق.
- مجلسی، محمدباقر، مرآة العقول فی شرح أخبار آل الرسول، مصحح رسولی محلاتی، هاشم، دار الکتب الإسلامیة، تهران، چاپ ۱۴۰۴ق.
- منقری، نصر بن مزاحم، وقعة صفین، تحقیق عبد السلام محمد هارون، القاهرة، المؤسسة العربیة الحدیثة، الطبعة الثانیة، ۱۳۸۲ق، افست قم، منشورات مکتبة المرعشی النجفی، ۱۴۰۴ق.
- یعقوبی، احمد بن ابی‌یعقوب، تاریخ الیعقوبی، بیروت، دارصادر، بی‌تا.