"عبد اللہ بن مسعود" کے نسخوں کے درمیان فرق

عبد اللہ بن مسعود (ماخذ دیکھیں)

نسخہ بمطابق 13:37، 25 جون 2017ء

105 بائٹ کا ازالہ ، 25 جون 2017ء

م

←‏راویان روایات ابن مسعود

بصریویکی متن

گمنام صارف

imported>Mabbassi

@@ سطر 59: / سطر 59: @@
 == احادیث ابن مسعود ==
 رسول خدا کے ساتھ اکثڑ رہنے کی وجہ سے ابن مسعود نے بہت سی روایات نقل کی ہیں ۔ اسی وجہ سے  نووی نے کہا ہے :معتبر کتب میں  ابن مسعود سے منقول روایات کی تعداد ۸۴۸ [[حدیث]]  کہ ان میں سے  ۶۴ حدیثیں [[صحیح بخاری|بخاری]] اور [[صحیح مسلم|مسلم]] کی متفق احادیث ہیں ، ۲۱ حدیثیں بخاری نے منفرد اور ۳۵ حدیثیں مسلم نے منفرد ذکر کی ہیں ۔<ref>نووی، ۱ (۱) /۲۸۸</ref> اس نے چند احادیث بلا واسطہ رسول اللہ سے نقل کی ہیں اور بعض احادیث  [[صحابہ]] سے نقل کی ہیں ۔ <ref>ر.ک:ابن حجر، تہذیب، ج۶، ص۲۷</ref>
-===راویان روایات ابن مسعود===
+===ابن مسعود سے روایات کرنے والے ===
-<!--
+[[ابن عباس]]، [[ابو سعید خدری]]، [[عبد اللہ بن عمر]]، [[عبد اللہ بن زبیر]]، [[ابو موسی اشعری]]، [[انس بن مالک]]، [[جابر بن عبد اللہ انصاری]] و... جیسے [[صحابہ]] اس سے روایات نقل کرنے والوں میں شامل ہیں ۔اسی طرح  علقمہ بن قیس، اسود بن یزید، زید بن وہب، ابن ابی لیلی ، [[ابوالاسود دوئلی]] اور عبیدة سلمانی نے جیسے تابعین اس سے حدیث نقل کی ہے ۔ <ref>ر.ک: نووی، ۱ (۱) /۲۸۸؛ ابن حجر، تہذیب، ج۶، صص۲۷- ۲۸</ref>
-در میان کسانی که از او روایت کرده‌اند، جمع کثیری از [[صحابه]] چون [[ابن عباس]]، [[ابو سعید خدری]]، [[عبد اللہ بن عمر]]، [[عبد اللہ بن زبیر]]، [[ابو موسی اشعری]]، [[انس بن مالک]]، [[جابر بن عبد اللہ انصاری]] و... دیده می‌شوند. همچنین بسیاری از تابعین چون [[علقمة بن قیس]]، [[اسود بن یزید]]، [[زید بن وهب]]، [[ابن ابی لیلی|عبدالرحمن بن ابی لیلی]]، [[ابوالاسود دوئلی]] و [[عبیدة سلمانی]] از او حدیث فرا گرفته‌اند.<ref>ر.ک: نووی، ۱ (۱) /۲۸۸؛ ابن حجر، تهذیب، ج۶، صص۲۷- ۲۸</ref>
-===موضوعات احادیث ابن مسعود===
+===احادیث ابن مسعود کے موضوعات ===
-در احادیث ابن مسعود موضوعات متنوعی چون؛
+اس سے منقول  احادیث گوناگوں عناوین سے متعلق ہیں مثلا:
-موضوعات فقهی به خصوص [[زهد]] و [[اخلاق]]، [[تفسیر]]، تاریخ و معرفۃ الصحابه دیده می‌شود.
+فقہی موضوعات خاص طور پر  [[زہد]] اور [[اخلاق]]، [[تفسیر]]، تاریخ و معرفۃ الصحابہ۔
-همچنین موضوع جالب «‌مَلاحِم و فِتَن‌» در روایات او زیاد به چشم می‌خورد، تا جایی که می‌توان گفت او یکی از معدود صحابه‌ای است که احادیث [[ملاحم و فتن]] بر محور آنان می‌گردد.<ref>حاکم نیشابوری، جاهای مختلف؛ ر.ک: مرعشلی، ۵۶۴ - ۵۶۵؛ مقدسی، یوسف، ۴۱۳، فهرست </ref> از مشهورترین احادیث ابن مسعود در این زمینه می‌توان حدیث بشارت به [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|مهدی(ع)]] را یاد کرد که از طرق بسیاری روایت شده است.<ref>ر.ک:ابوداوود، ج۴، ص۱۰۶؛ ترمذی، ج۴، ص۵۰۵؛ ابن ماجہ، ج۲، ص۱۳۶۶؛ احمد بن حنبل، ح۱، صص۳۷۶، ۳۷۷، ۴۳۰، ۴۴۸؛ طبرانی، ج۱۰، حدیثهای شماره ۱۰۲۱۳-۱۰۲۳۰؛ طوسی، الغیبة، صص۱۱۲-۱۱۳</ref>
+اسی طرح '''مَلاحِم و فِتَن‌''' جیسے قابل توجہ موضوع کی احادیث بھی موجود ہیں اور کہا جا سکتا ہے کہ  ابن مسعود ان گنے چنے  صحابہ میں سے ہے جس نے  احادیث [[ملاحم و فتن]] نقل کی ہیں ۔ <ref>حاکم نیشابوری،  مختلف مقامات؛ ر.ک: مرعشلی، ۵۶۴ - ۵۶۵؛ مقدسی، یوسف، ۴۱۳، فہرست </ref> کہا جا سکتا ہے ک بشارت  [[امام مہدی عجل الله تعالی فرجہ|مہدی(ع)]] کی حدیث ان مشہور احادیث میں سے ہے جسے کئی سے نقل کیا گیا ہے ۔<ref>ر.ک:ابوداوود، ج۴، ص۱۰۶؛ ترمذی، ج۴، ص۵۰۵؛ ابن ماجہ، ج۲، ص۱۳۶۶؛ احمد بن حنبل، ح۱، صص۳۷۶، ۳۷۷، ۴۳۰، ۴۴۸؛ طبرانی، ج۱۰، شمارہ حدیث ۱۰۲۱۳-۱۰۲۳۰؛ طوسی، الغیبہ، صص۱۱۲-۱۱۳</ref>
-==فتاوای ابن مسعود==
+==فتاوا ==
-در منابع گوناگون تأکید شده است که ابن مسعود در شمار [[صحابه |صحابه ای]] بود که [[فتوا]] می‌دادند و مردم در مسائل فقهی بدانان رجوع می‌کردند.<ref>ر.ک:ابن سعد، ۲ (۲) /۱۰۵؛ خطیب، تاریخ، ج۱، س۱۴۷؛ حاکم نیشابوری، ج۳، ص۳۱۵؛ ابواسحاق شیرازی، صص۴۳-۴۴</ref> گویند فتاوای او چندان بود که یک مجلد بزرگ را پر می‌کرد<ref>ابن حزم، ج۵، ص۸۹</ref> و شاگردان او این فتاوی را نوشته و ثبت می‌کردند.<ref>ابن قیم، ج۱، ص۲۰</ref>
+مختف مابعی کتب میں مذکور ہے ابن مسعود کا ان  [[صحابہ ]] سے شمار ہوتا تھا جو فتوا دیتے تھے اور لوگ اپنے فقہی مسائل میں اس سے رجوع کرتے تھے ۔<ref>ر.ک:ابن سعد، ۲ (۲) /۱۰۵؛ خطیب، تاریخ، ج۱، س۱۴۷؛ حاکم نیشابوری، ج۳، ص۳۱۵؛ ابواسحاق شیرازی، صص۴۳-۴۴</ref> کہتے ہیں اسکے فتاوا کی تعداد اس قدر تھی کہ ایک بیڑی جلد تیار کی جاسکتی تھی ۔ <ref>ابن حزم، ج۵، ص۸۹</ref> اسکے شاگرد ان فتاوا کو لکھ کر محفوظ کرتے تھے ۔ <ref>ابن قیم، ج۱، ص۲۰</ref>
 ===روش استنباط===
-*روایاتی در سده‌های نخستین رواج داشته، مبنی بر اینکه ابن مسعود ابتدا در کتاب خدا و [[سنت]] نبوی به دنبال حکم فقهی بوده و در صورت یافت نشدن حکم در آنها، رأی خود را به کار می‌گرفته است. البته افزوده شده که وی رأی خود را همیشه صواب نمی‌دانسته و امکان خطا را در مد نظر داشته است.<ref>ر.ک:ابن قتیبہ، ص۲۱؛ ابن قیم، ج۱، ص۶۳</ref>
+*ابتدائی سالوں کی رائج روایات اس پر مبنی ہیں کہ ابن مسعود پہلے  کتاب خدا اور [[سنت]] نبوی  میں حکم تلاش کرتا اور حکم موجود نہ ہونے کی صورت میں اپنی رائے کے مطابق حکم شرعی بیان کرتا۔ مزید بیان ہوا ہے کہ وہ اپنی رائے کو ہمیشہ دسرت نہیں سمجھتا تھا اور امکان خطا کو پیش نظر رکھتا ۔ <ref>ر.ک:ابن قتیبہ، ص۲۱؛ ابن قیم، ج۱، ص۶۳</ref>
-*از طرف دیگر روایات زیادی از او نقل شده که تنها، یافتن حکم در کتاب و سنت را توصیه کرده و از به کارگیری رأی نهی نموده است.<ref>ر.ک:دارمی، ج۱، صص۴۶ به بعد</ref>
+*دوسری جانب بہت سی روایات اس منقول ہیں جن میں قرآن و سنت سے حکم اخذ کرنے کی نصیحت اور اپنی رائے کے بیان سے نہی کی گئی ہے ۔ <ref>ر.ک:دارمی، ج۱، صص۴۶ به بعد</ref>
-===تاثیرپذیری مکاتب فقهی===
+===مختلف فقہی مکاتب کا متاثر ہونا===
+<!--
 مکاتب مختلف کوفه از [[اصحاب رأی]] و [[اصحاب حدیث]] از او تأثیر پذیرفته و در مواردی به این تأثیر پذیری مباهات کرده‌اند.
 * [[خوارزمی حنفی]] سلسله مشایخ [[ابوحنیفه]] در [[فقه]] را با دو واسطه به اصحاب ابن مسعود رسانیده و [[محمد بن احمد مقدسی|محمدبن احمد مَقدِسی]] مهم‌ترین دلیلی که بر [[حنفی]] شدن خود اقامه می‌کند، این است که [[ابوحنیفه]] در آراء خود بر اقوال [[حضرت علی|حضرت علی(ع)]] و ابن مسعود اعتماد نموده است.<ref>ر.ک:خوارزمی، ج۲، ص۴۲۵؛ مقدسی، محمد، ص۱۲۷</ref>