گمنام صارف
"عبد اللہ بن مسعود" کے نسخوں کے درمیان فرق
م
←تیسری خلافت
imported>Mabbassi م (←خلافت اول) |
imported>Mabbassi م (←تیسری خلافت) |
||
| سطر 29: | سطر 29: | ||
=== تیسری خلافت === | === تیسری خلافت === | ||
[[عمر بن خطاب |حضرت عمر]] کی رحلت کے بعد ابن مسعود [[مدینہ]] آ گیا اور [[عثمان بن عفان|عثمان]] کی [[بیعت]] کرنے کے بعد کوفہ لوٹ گیا اور لوگوں کو بیعت کی دعوت دی <ref>ابن شبہ، ج۳، ص۹۵۷؛ بلاذری، انساب، ج۵، ص۲۳</ref> نیز عثمان نے بھی اسے پہلے عہدے پر باقی رکھا اور اسے عراق میں زمین بخش دی۔<ref>بلاذری، فتوح، ص۲۷۳</ref> | |||
طبری کی سیف بن عمر سے منقول روایت کے مطابق انہی ایام میں کوفہ کے والی کی عدم موجودگی میں ابن مسعود اور [[سعد بن ابی وقاص |سعد بن ابی وقاص]] کے درمیان بیت المال کو قرض لوٹانے کے معاملے پر جھگڑا ہو گیا ۔اسکی خبر جب خلیفہ کو پہنچی تو حضرت عثمان بن عفان نے سعد کو معزول کر دیا اور ابن مسعود سے ناراض ہوا ۔<ref>طبری، تاریخ، ج۱، صص۲۸۱۱-۲۸۱۳</ref> لیکن اسکے مقابلے میں دیگر تاریخی روایات میں ایسا جھگڑا ابن مسعود اور کوفے کے والی [[ولید بن عقبہ]] کے درمیان ہوا ۔<ref>ر.ک:بلاذری، انساب، ج۵، صص۳۰-۳۱، بحوالۂ ابومخنف؛ ابن عبدربہ، ج۴، صص۳۰۶- ۳۰۷</ref> اس جھگڑے کے نتیجے میں ولید نے خلیفہ کے پاس شکایت کی تو خلیفہ نے اسے مدینے واپس بلا لیا <ref>ابن شبه، ج۳، ص۱۰۴۹؛ ابن عبدالبر، ج۳، ص۹۳۳؛ ابن اثیر، اسد، ج۳، ص۲۶۰؛ ابن حجر، الاصابہ، ج۴، ص۱۳۰</ref> | |||
[[مدینہ]] میں عثمان نے اسے ناسزا کہا اور حکم دیا کہ اسے زبردستی مسجد سے باہر لے جائیں ۔ <ref>بلاذری، انساب، ج۵، صص۳۶-۳۷؛ سیدمرتضی، ج۴، صص۲۸۱-۲۸۲</ref> | |||
<!-- | |||
اسکے بعد ابن مسعود ۳ سال تک [[مدینہ]] میں رہا لیکن مدینے سے باہر جانے کی اسے اجازت نہ تھی ۔<ref>بلاذری، انساب، ج۵، ص۳۷</ref> یہانتک کہ مدینے میں حضرت [[عثمان بن عفان|عثمان]] کے قتل سے ۲ سال پہلے مدینے ہی میں وفات پائی۔<ref>طبری، تاریخ، ج۱، ص۲۸۹۴؛ ابن عساکر، ج۳۹، صص۱۳۴- ۱۳۹</ref> مدینے میں اس دوران عثمان نے [[بیت المال]] سے ملنے والے عطیے قطع کر دئے لیکن اسکی وفات کے بعد اسکے وصی [[زبیر بن عوام|زبیر بن عوام]] آن را برای بازماندگانش از عثمان ستاند.<ref>بلاذری، فتوح، ص۴۶۱</ref> یکی از علل ناخشنودی عثمان از ابن مسعود، حضور وی در تدفین و [[نماز]] بر پیکر [[ابوذر]] در [[ربذه|رَبَذه]] است.<ref>سید مرتضی، ج۴، ص۲۸۳؛ ر.ک: ابن ہشام، ج۲، ص۵۲۴؛ واقدی، ج۲، ص۱۰۰۲؛ خلیفة بن خیاط، ج۱، ص۱۷۷؛ طبری، تاریخ، ج۱، صص۲۸۹۵-۲۸۹۶</ref> | |||
در نهایت ابن مسعود در سال [[سال ۳۲ ہجری قمری|۳۲ق]] در | در نهایت ابن مسعود در سال [[سال ۳۲ ہجری قمری|۳۲ق]] در مدینہ از دنیا رفت و در [[بقیع]] مدفون شد.<ref>الاستیعاب،۱۴۱۲ق، ج۳،ص۹۹۴</ref> | ||
== ابن مسعود و قرآن == | == ابن مسعود و قرآن == | ||
وی نخستین کسی بود که پس از [[پیامبر(ص)]]، [[قرآن]] را به صدای بلند بر مشرکین خواند و آزار دید.<ref>ابن اسحاق، ص۱۸۶؛ بلاذری، ج۱، ص۱۶۲</ref> ابن مسعود در بسیاری از مناسبتهای نزول قرآن شخصاً حضور داشت. وی به گفته خود، افزون بر ۷۰ سوره قرآن را از زبان پیامبر(ص) فرا گرفته بود<ref>بخاری، ج۳، ص۲۲۸؛ مسلم، ج۴، ص۱۹۱۲؛ نسائی، ج۸، ص۱۳۴</ref> و از زمان ایشان به تعلیم قرآن میپرداخت. | وی نخستین کسی بود که پس از [[پیامبر(ص)]]، [[قرآن]] را به صدای بلند بر مشرکین خواند و آزار دید.<ref>ابن اسحاق، ص۱۸۶؛ بلاذری، ج۱، ص۱۶۲</ref> ابن مسعود در بسیاری از مناسبتهای نزول قرآن شخصاً حضور داشت. وی به گفته خود، افزون بر ۷۰ سوره قرآن را از زبان پیامبر(ص) فرا گرفته بود<ref>بخاری، ج۳، ص۲۲۸؛ مسلم، ج۴، ص۱۹۱۲؛ نسائی، ج۸، ص۱۳۴</ref> و از زمان ایشان به تعلیم قرآن میپرداخت. | ||
براساس روایتی، ابن مسعود یکی از چهار تنی بوده است که پیامبر(ص) فراگرفتن قرآن را از آنان توصیه کرده بود.<ref>بخاری، ج۲، ص۳۰۷؛ مسلم، ج۴، صص۱۹۱۳-۱۹۱۴؛ ترمذی، ج۵، ص۶۷۴</ref> وی مدتها در [[ | براساس روایتی، ابن مسعود یکی از چهار تنی بوده است که پیامبر(ص) فراگرفتن قرآن را از آنان توصیه کرده بود.<ref>بخاری، ج۲، ص۳۰۷؛ مسلم، ج۴، صص۱۹۱۳-۱۹۱۴؛ ترمذی، ج۵، ص۶۷۴</ref> وی مدتها در [[مدینہ]] و [[کوفه]]، پس از وفات پیامبر(ص) نیز به تعلیم قرآن اشتغال داشت و حتی برخی از [[صحابه]] برجسته چون [[ابن عباس]] از او قرآن آموخته و در مواردی از قرائت وی پیروی کردهاند.<ref>ابن ابی داوود، ص۵۵</ref> | ||
===قرائت ابن مسعود=== | ===قرائت ابن مسعود=== | ||
در [[کوفه]] شماری از بزرگان [[تابعین|تابعین]] چون [[اسود بن یزید]]، [[زر بن حبیش|زَرّ ابن حُبیش]]، [[عبید بن قیس]]، [[ابوعبدالرحمان سلمی]]، [[ابوعمرو شیبانی]] و [[زید بن وهب]] از محضر او قرائت آموختند و تا چندی قرائت او در کوفه غالب بود.<ref>ر.ک:ابن ابی داوود، صص۱۳-۱۴؛ ابن مجاہد، صص۶۶ -۶۷؛ ابن جزری، ج۱، ص۴۵۸</ref> براساس حکایتی از [[سلیمان بن مہران|أعمَش]] (د ۱۴۸ق)، در اوایل سده [[سال ۲ ہجری قمری|۲ق]] در کوفه مصحف عثمانی در عرض قرائت ابن مسعود چندان تداول نداشته است؛ در حالی که در طول نیم سده به تدریج جای قرائت ابن مسعود را گرفته، تا آنجا که در اواسط سده ۲ق تنها عدهاندکی قرائت مزبور را در ثبت خود داشتند.<ref>ابن مجاہد، ص۶۷</ref> | در [[کوفه]] شماری از بزرگان [[تابعین|تابعین]] چون [[اسود بن یزید]]، [[زر بن حبیش|زَرّ ابن حُبیش]]، [[عبید بن قیس]]، [[ابوعبدالرحمان سلمی]]، [[ابوعمرو شیبانی]] و [[زید بن وهب]] از محضر او قرائت آموختند و تا چندی قرائت او در کوفه غالب بود.<ref>ر.ک:ابن ابی داوود، صص۱۳-۱۴؛ ابن مجاہد، صص۶۶ -۶۷؛ ابن جزری، ج۱، ص۴۵۸</ref> براساس حکایتی از [[سلیمان بن مہران|أعمَش]] (د ۱۴۸ق)، در اوایل سده [[سال ۲ ہجری قمری|۲ق]] در کوفه مصحف عثمانی در عرض قرائت ابن مسعود چندان تداول نداشته است؛ در حالی که در طول نیم سده به تدریج جای قرائت ابن مسعود را گرفته، تا آنجا که در اواسط سده ۲ق تنها عدهاندکی قرائت مزبور را در ثبت خود داشتند.<ref>ابن مجاہد، ص۶۷</ref> | ||