مندرجات کا رخ کریں

"مہاجرین" کے نسخوں کے درمیان فرق

78 بائٹ کا اضافہ ،  30 ستمبر 2020ء
کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
سطر 13: سطر 13:
مہاجرین کا عنوان ان تمام مسلمانوں پر اطلاق ہوتا ہے جو [[فتح مکہ]] تک مکہ سے مدینہ مہاجرت کئے؛ لیکن [[صلح حدیبیہ]] سے پہلے مدینہ جانے والوں کا مقام دوسروں سے بلند ہے۔<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونہ، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۲۶۱-۲۶۲۔</ref>
مہاجرین کا عنوان ان تمام مسلمانوں پر اطلاق ہوتا ہے جو [[فتح مکہ]] تک مکہ سے مدینہ مہاجرت کئے؛ لیکن [[صلح حدیبیہ]] سے پہلے مدینہ جانے والوں کا مقام دوسروں سے بلند ہے۔<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونہ، ۱۳۷۴ش، ج۷، ص۲۶۱-۲۶۲۔</ref>


== مقام و منزلت ==<!--
== مقام و منزلت ==
بہ گفتہ [[مکارم شیرازی]]، مرجع تقلید و مفسر قرآن، پیامبر(ص) اہتمام ویژہ‌ای برای مہاجران قائل بود؛ چرا کہ آنان زندگی مادی و اموال خود را در خدمت دعوت او قرار دادند و با ہجرت خود صدای اسلام را بہ گوش جہان رساندند۔<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۸، ص۱۹۴۔</ref>
مفسر قرآن اور مرجع تقلید [[آیت اللہ مکارم شیرازی]] کے مطابق پیغمبر اکرمؐ کے نزدیک مہاجرین کا بہت بلند مقام تھا؛ کیونکہ انہوں نے اپنی ساری دولت اسلام کی راہ میں خرچ کی اور مکہ سے مدینہ اپنی ہجرت کے ذریعے دنیا کو اسلام سے روشناس کیا۔<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۸، ص۱۹۴۔</ref>


{{جعبہ نقل قول| عنوان = |:«إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ ہاجَرُوا وَ جاہَدُوا بِأَمْوالِہِمْ وَ أَنْفُسِہِمْ في‏ سَبيلِ اللَّہِ وَ الَّذينَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِكَ بَعْضُہُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ الَّذينَ آمَنُوا وَ لَمْ يُہاجِرُوا ما لَكُمْ مِنْ وَلايَتِہِمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ حَتَّى يُہاجِرُوا وَ إِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلاَّ عَلى‏ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَہُمْ ميثاقٌ وَ اللَّہُ بِما تَعْمَلُونَ بَصيرٌ؛ آنان کہ بہ خدا ایمان آوردند و از وطن خود ہجرت نمودند و در راہ خدا با مال و جانشان کوشش و فداکاری کردند و ہم آنان کہ بہ مہاجرین منزل دادند و یاری کردند، دوستدار و مددکار یکدیگرند و آنان کہ ایمان آوردہ‌اند اما مہاجرت نکردہ‌اند ہرگز شما دوستدار و طرفدار آنہا نباشید تا وقتی کہ ہجرت گزینند، ولی اگر از شما در کار دین و پیشرفت اسلام مدد خواستند بر شما است کہ آنہا را یاری کنید، مگر آنکہ با قومی کہ با شما عہد و پیمان بستہ‌اند بہ خصومت برخیزند۔ و خدا بہ ہر چہ می‌کنید بینا است۔»|تاریخ بایگانی|| منبع =سورہ انفال، آیہ۷۲۔ | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| رنگ پس‌زمینہ =#ffeebb| اندازہ خط = ۱۲px| گیومہ نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{نقل قول| عنوان = |:{{قرآن کا متن|إِنَّ الَّذينَ آمَنُوا وَ هاجَرُوا وَ جاهَدُوا بِأَمْوالِهِمْ وَ أَنْفُسِهِمْ في‏ سَبيلِ اللَّهِ وَ الَّذينَ آوَوْا وَ نَصَرُوا أُولئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِياءُ بَعْضٍ وَ الَّذينَ آمَنُوا وَ لَمْ يُهاجِرُوا ما لَكُمْ مِنْ وَلايَتِهِمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ حَتَّى يُهاجِرُوا وَ إِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلاَّ عَلى‏ قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَ بَيْنَهُمْ ميثاقٌ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصيرٌ؛|ترجمہ= یقینا جو لوگ ایمان لائے اور ہجرت کی اور اللہ کی راہ میں اپنے مال و جان سے جہاد کیا اور جنہوں نے مہاجرین کو پناہ دی اور امداد کی یہ لوگ آپس میں ایک دوسرے کے حامی و مددگار ہیں۔ اور وہ لوگ جو ایمان تو لائے مگر ہجرت نہیں کی تو ان سے تمہارا ولایت کا کوئی تعلق نہیں ہے۔ یہاں تک کہ ہجرت کریں۔ اور اگر وہ کسی دینی معاملہ میں تم سے مدد چاہیں تو تم پر (ان کی) مدد کرنا فرض ہے۔ سوا اس صورت کے کہ یہ مدد اس قوم کے خلاف مانگیں جس سے تمہارا معاہدۂ امن ہو۔ اور تم جو کچھ کرتے ہو اللہ اسے دیکھنے والا ہے۔ }}|تاریخ بایگانی|| مآخذ =سورہ انفال، آیہ 72۔ | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| بیک گراؤنڈ کلر =#ffeebb| اندازہ خط = ۱۲px| گیومہ نقل‌قول =| مآخذ کی سمت = چپ}}
در قرآن ۲۴ بار از مشتقات ہجرت یاد شدہ کہ با عناوین مہاجران، الذین ہاجروا و مَن ہاجر است۔<ref>جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۵۳۶۔</ref> ہمچنین قرآن از مہاجران در کنار جہادگران یاد کردہ<ref>برای نمونہ نگاہ کنید بہ: سورہ انفال، آیہ۷۲-۷۵؛ سورہ بقرہ، آیہ۲۱۸۔</ref> و آنان را با صفات [[صبر]] و [[توکل]]<ref>سورہ نحل، آیہ ۴۲۔</ref> ستودہ،<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۸، ص۹۵۔</ref> و مؤمنان حقیقی<ref>سورہ انفال، آیہ ۷۴۔</ref> دانستہ است کہ با ہجرت بہ ایمانشان تحقق بخشیدند۔<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۴۹۹۔</ref> قرآن کریم از آمرزش [[گناہان]]<ref>سورہ بقرہ، آیہ ۲۱۸؛ سورہ انفال، آیہ ۷۴۔</ref> و ورودشان بہ [[بہشت]] نیز سخن گفتہ است۔<ref>سورہ آل عمران، آيہ ۱۹۵۔</ref> البتہ بہ‌گفتہ عالمان [[شیعہ]] از ظاہر آیات برداشت می‌شود کہ منظور خدا، برخی از [[مہاجران]] است<ref>نگاہ کنید بہ: علامہ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۳۷۴؛ سبحانی، الالہیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۴۴۵۔</ref> کہ بر عہد و پیمان خود استوار ماندند، نہ ہمہ آنان۔<ref>نگاہ کنید بہ: شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۹، ص۳۲۹۔</ref>  
در قرآن ۲۴ بار از مشتقات ہجرت یاد شدہ کہ با عناوین مہاجران، الذین ہاجروا و مَن ہاجر است۔<ref>جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۶ش، ج۲، ص۵۳۶۔</ref> ہمچنین قرآن از مہاجران در کنار جہادگران یاد کردہ<ref>برای نمونہ نگاہ کنید بہ: سورہ انفال، آیہ۷۲-۷۵؛ سورہ بقرہ، آیہ۲۱۸۔</ref> و آنان را با صفات [[صبر]] و [[توکل]]<ref>سورہ نحل، آیہ ۴۲۔</ref> ستودہ،<ref>مکارم شیرازی، الامثل، ۱۴۲۱ق، ج۸، ص۹۵۔</ref> و مؤمنان حقیقی<ref>سورہ انفال، آیہ ۷۴۔</ref> دانستہ است کہ با ہجرت بہ ایمانشان تحقق بخشیدند۔<ref>طبرسی، مجمع البیان، ۱۳۷۲ش، ج۴، ص۴۹۹۔</ref> قرآن کریم از آمرزش [[گناہان]]<ref>سورہ بقرہ، آیہ ۲۱۸؛ سورہ انفال، آیہ ۷۴۔</ref> و ورودشان بہ [[بہشت]] نیز سخن گفتہ است۔<ref>سورہ آل عمران، آيہ ۱۹۵۔</ref> البتہ بہ‌گفتہ عالمان [[شیعہ]] از ظاہر آیات برداشت می‌شود کہ منظور خدا، برخی از [[مہاجران]] است<ref>نگاہ کنید بہ: علامہ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۹، ص۳۷۴؛ سبحانی، الالہیات، ۱۴۱۲ق، ج۴، ص۴۴۵۔</ref> کہ بر عہد و پیمان خود استوار ماندند، نہ ہمہ آنان۔<ref>نگاہ کنید بہ: شیخ طوسی، التبیان، دار احیاء التراث العربی، ج۹، ص۳۲۹۔</ref>  


مہاجر بودن در قرن‌ہای نخستین قمری افتخار محسوب می‌شد؛ [[عمر بن خطاب]] در تقسیم [[بیت‌المال]]، مہاجران را بہ دلیل سبقت در اسلام، سہم بیشتری داد<ref>نگاہ کنید بہ:‌ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۲۱۴۔</ref> و اعضای [[شورای شش نفرہ]] برای تعیین خلیفۂ پس از خود را از میان آنان انتخاب کرد؛<ref>نگاہ کنید بہ: یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۶۰۔</ref> ہر چند کار نظارت بر آن را بہ [[انصار]] سپرد۔<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۶۰۔</ref>
مہاجر بودن در قرن‌ہای نخستین قمری افتخار محسوب می‌شد؛ [[عمر بن خطاب]] در تقسیم [[بیت‌المال]]، مہاجران را بہ دلیل سبقت در اسلام، سہم بیشتری داد<ref>نگاہ کنید بہ:‌ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۳، ص۲۱۴۔</ref> و اعضای [[شورای شش نفرہ]] برای تعیین خلیفۂ پس از خود را از میان آنان انتخاب کرد؛<ref>نگاہ کنید بہ: یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۶۰۔</ref> ہر چند کار نظارت بر آن را بہ [[انصار]] سپرد۔<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دار صادر، ج۲، ص۱۶۰۔</ref>


== مہاجران نخستین==
== اولین مہاجرین ==<!--
پیامبر(ص) قبل از اینکہ بہ مدینہ ہجرت کند، بہ اصحابش دستور داد کہ بہ سوی مدینہ حرکت کنند۔<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۶۹۔</ref> بہ گفتہ [[علی بن حسین مسعودی]]، برخی از نخستین کسانی کہ قبل از پیامبر(ص) وارد مدینہ شدند، عبارتند از: [[عبداللہ بن عبدالاسد]]، [[عامر بن ربیعہ]]، [[عبداللہ بن جحش]]، [[عمر بن خطاب]] و عیاش بن ابی‌ربیعہ۔<ref>مسعودی، التنبیہ و الاشراف، دار الصاوی، ص۲۰۰۔</ref> احمد بن یحیی بلاذری، تاریخ‌نگار قرن سوم، نخستین مہاجران را [[مصعب بن عمیر]] و [[ابن ام‌مکتوم]] دانستہ کہ قبل از عبداللہ بن عبدالاسد وارد مدینہ شدہ بودند۔<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۵۷۔</ref> بہ گزارش او، مصعب بن عمیر پس از [[بیعت عقبہ]]، از سوی پیامبر(ص) در [[سال ۱۲ بعثت|سال دوازدہم بعثت]] برای تبلیغ [[دین اسلام]] بہ مدینہ اعزام شدہ بود۔<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۵۷۔</ref>
پیامبر(ص) قبل از اینکہ بہ مدینہ ہجرت کند، بہ اصحابش دستور داد کہ بہ سوی مدینہ حرکت کنند۔<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۶۹۔</ref> بہ گفتہ [[علی بن حسین مسعودی]]، برخی از نخستین کسانی کہ قبل از پیامبر(ص) وارد مدینہ شدند، عبارتند از: [[عبداللہ بن عبدالاسد]]، [[عامر بن ربیعہ]]، [[عبداللہ بن جحش]]، [[عمر بن خطاب]] و عیاش بن ابی‌ربیعہ۔<ref>مسعودی، التنبیہ و الاشراف، دار الصاوی، ص۲۰۰۔</ref> احمد بن یحیی بلاذری، تاریخ‌نگار قرن سوم، نخستین مہاجران را [[مصعب بن عمیر]] و [[ابن ام‌مکتوم]] دانستہ کہ قبل از عبداللہ بن عبدالاسد وارد مدینہ شدہ بودند۔<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۵۷۔</ref> بہ گزارش او، مصعب بن عمیر پس از [[بیعت عقبہ]]، از سوی پیامبر(ص) در [[سال ۱۲ بعثت|سال دوازدہم بعثت]] برای تبلیغ [[دین اسلام]] بہ مدینہ اعزام شدہ بود۔<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ۱۹۵۹م، ج۱، ص۲۵۷۔</ref>


سطر 58: سطر 58:
*[[انصار]]
*[[انصار]]
-->
-->
== حوالہ جات==
== حوالہ جات==
{{حوالہ جات2}}
{{حوالہ جات2}}
confirmed، templateeditor
9,251

ترامیم