"آیت" کے نسخوں کے درمیان فرق

درباره موارد و مصادیق آیات آفاقی و انفسی، دیدگاه‌های مختلفی مطرح شده است.<ref>برای نمونه نک: جامع البیان، ج۱۱، ص۴ ; مجمع البیان، ج۹، ص۲۹ ; المیزان، ج۱۷، ص۴۰۵</ref>؛

مانند آسمانها، زمین و نظمی که در دریاها، صحراها، گیاهان، حیوانات و موجودات آسمانی است که تامل در آنها، رهگشاست و سالک را به وحدت حق، آشنا می‌کند.

آیات انفسی نیز آیاتی است که در وجود خود انسان قرار دارد، اعم از پیچیدگی‌های اعضا و قوای انسان<ref>المیزان، ج۱۸، ص۴۰۵</ref> و یا سیر در تجرد نفس و شگفتی‌های آن.

در روایات نیز به اهمیت معرفت آفاقی و به ویژه انفسی توجه و تأکید بیشتری شده است. پیامبر اکرم(ص) فرموده است: ''' «‌من عرف نفسه فقد عرف ربه''' ; هر کس خود را شناخت خدایش را شناخته است‌» <ref>بحارالانوار، ج۲، ص۳۲ ; غرر الحکم، ص۲۳۲</ref> <ref> برای تفاسیر این حدیث نک: مصابیح الانوار، ج۱، ص۲۰۴، و الالهیات فی مدرسة أهل البیت(ع)، ص</ref>

 

امام علی(ع) در بیانی دیگر از طریق آیات آفاقی به وجود خدا، دلیل اقامه کرده است: «‌پس اندیشه کن در آفتاب و ماه، و درخت و گیاه، و آب و سنگ، و اختلاف شب و روز، و جوشش دریاها، و فراوانی کوه‌ها، و بلندای قلّه‌ها، و گوناگونی لغت‌ها، و تفاوت زبان‌ها، که نشانه‌های روشن پروردگارند.پس وای بر آن کس که تقدیر کننده را نپذیرد، و تدبیر کننده را انکار کند! گمان کردند که آنها چون گیاهانند و زارعی ندارند، و اختلاف صورت هایشان را سازنده‌ای نیست، بر آنچه ادعا می‌کنند حجت و دلیلی ندارند، آیا ممکن است ساختمانی بدون سازنده باشد ».<ref>نهج البلاغه، خطبه ۱۸۵</ref>