"نماز شب" کے نسخوں کے درمیان فرق
م
کوئی خلاصۂ ترمیم نہیں
imported>Noorkhan (تہجد سے رجوع مکرر) |
Waziri (تبادلۂ خیال | شراکتیں) مکوئی خلاصۂ ترمیم نہیں |
||
| سطر 1: | سطر 1: | ||
# | {{quote box | ||
| title = '''[[پیامبر اکرم(ص)]] نے فرمایا''' | |||
| quote = | |||
<font color = green>{{حدیث|'''إِذَا قَامَ الْعَبْدُ مِنْ لَذِيذِ مَضْجَعِهِ وَالنُّعَاسُ فِي عَيْنَيْهِ لِيُرْضِيَ رَبَّهُ بِصَلَاةِ لَيْلِهِ بَاهَى اللَّهُ بِهِ الْمَلَائِكَةَ وَقَالَ أَ مَا تَرَوْنَ عَبْدِي هَذَا قَدْ قَامَ مِنْ لَذِيذِ مَضْجَعِهِ لِصَلَاةٍ لَمْ أَفْرِضْهَا عَلَيْهِ اشْهَدُوا أَنِّي قَدْ غَفَرْتُ لَهُ'''|ترجمہ=جب انسان اپنے پرلطف بستر سے اٹھتا ہے جبکہ اس کی آنکھیں خواب آلود ہیں، اس لئے کہ اپنے تہجد [نماز شب] سے اپنے پروردگار کو خوشنود کرے، خداوند متعال فرشتوں کے آگے اس پر فخر کرتا ہے اور فرماتا ہے کیا تم میرے بندے کو نہیں دیکھ رہے ہو جو اپنے بسترِ لطیف سے اٹھا ہے ایسی نماز کے لئے جو میں نے اس پر واجب نہیں کی ہے، گواہ رہو کہ میں نے اس کو بخش دیا۔}}</font> | |||
|archive date = | |||
| source =<small>[[وسائل الشیعۃ]]، ج8، ص،157</small> | |||
| align = left | |||
| width = 250px | |||
| font-size = 12px | |||
|bgcolor =#CCFFFF | |||
| qalign = justify | |||
| salign = left | |||
}} | |||
'''نماز شب''' اہم [[مستحب نمازیں|مستحب نمازوں]] میں سے ہے جو 11 رکعتوں پر مشتمل ہے۔ اس کا وقت آدھی رات سے [[طلوع فجر]] تک ہے۔ یہ نماز [[آیت|آیہ]] <font color = green>{{حدیث|وَمِنَ اللَّيْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَّكَ|ترجمہ=اور رات کے ایک حصہ میں قرآن کے ساتھ بیدار رہیں}}</font> کے مطابق [[پیغمبر اکرمؐ]] پر [[واجب]] ہے جبکہ دوسرے [[ایمان|مؤمنین]] پر [[مستحب]] ہے۔ [[احادیث]] میں اس کی بہت زیادہ اہمیت بیان کی گئی ہے اور اسے مؤمنین کیلئے شرف و عزت، ان کے دن میں انجام پانے والے [[گناه|گناہوں]] کا کفارہ، [[عذاب قبر]] کو ختم کرنے والی اور روزی کا ضامن قرار دیا گیا ہے، یہاں تک اس کی اہمیت ہے کہ اگر وقت گزر گیا ہو تو اس کی قضا بجانے لانے کا بھی حکم دیا گیا ہے۔ | |||
اگرچہ نماز شب گیارہ رکعتیں ہیں لیکن ان سب کا بجا لانا ضروری ہے بلکہ اس سے کمتر بھی بجا لا سکتے ہیں اس صورت میں آخری تین رکعتیں یعنی شفع کی دو رکعت اور وتر کی ایک رکعت پڑھنا زیادہ فضلیت رکھتا ہے۔ | |||
==نماز شب در قرآن==<!-- | |||
آیه ۷۹ [[سوره اسراء]] خواندن نماز شب را بر [[رسول اکرم]] واجب دانسته و آن را مقدمه رسیدن ایشان به [[مقام محمود]] معرفی میکند: {{متن قرآن| وَ مِنَ اللَّیلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسی اَنْ یبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً|بخشی از شب را به تهجّد و شب زندهداری (با نماز شب) که حکمی اختصاصی برای توست بپرداز، باشد که خدایت تو را به مقام محمود (شفاعت) مبعوث گرداند.|سوره=سوره اسراء|آیه=۷۹}} | |||
اگرچه واژه تهجّد که منظور از آن نماز و عبادت در شب است تنها یک بار در قرآن کریم آمده است، ولی در سورههای متعدد به [[احیا|شب زندهداری]] و استغفار سحرگاهی تصریح شده است. آمرزش خواهی در سحر به عنوان یکی از ویژگیهای پرهیزکاران<ref>رجوع کنید به آل عمران: ۱۷؛ ذاریات: ۱۷ـ ۱۸</ref> و شب زندهداری به عنوان یکی از صفات بندگان خدای رحمان<ref>رجوع کنید به فرقان: ۶۴</ref> و مؤمنان واقعی<ref>رجوع کنید به سجده: ۱۶</ref> به این معنی ناظرند. به خاطر عظمت پاداش نمازشب و شبزندهداری، مقدار ثواب آن با مقیاس انسانی غیر قابل تعیین دانسته شده است: فَلَا تَعْلَمُ نَفْسٌ مَّا أُخْفِی لَهُم مِّن قُرَّةِ أَعْینٍ جَزَاءً بِمَا کانُوا یعْمَلُونَ.<ref>(سجده/۱۷)</ref> | |||
در آیه دوم [[سوره مزمل|سوره مُزَّمِّل]] «قُمِ اللَّيْلَ إِلَّا قَلِيلًا» (پارهای از شب را بپاخیز) ابتدا پیامبر و به پیروی از ایشان، همه مؤمنان دعوت به تهجد شدهاند. | |||
==نماز شب در روایات== | |||
احادیث بسیاری بر اقامه نماز شب تأکید کردهاند: [[پیامبر اکرم|پیامبر]] در [[وصیت]] خود به [[امام علی(ع)]] سه بار بر نماز شب تأکید کردند: وَ عَلَیک بِصَلوةِ اللَّیلِ وَ عَلَیک بِصَلوةِ اللَّیلِ وَ عَلَیک بِصَلوةِ اللَّیلِ؛ بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب، و بر تو باد به نماز شب.<ref>کلینی، کافی، ج۸، ص۷۹ </ref> و در جای دیگر خطاب به همه مسلمانان فرمود: بر شما باد به نماز شب اگرچه یک رکعت باشد، زیرا نماز شب انسان را از گناه باز میدارد و خشم پروردگار را (نسبت به انسان) خاموش میکند و سوزش آتش را در [[قیامت]] دفع میکند.<ref> عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ وَلَوْرَکعَةً واحِدَةً، فَاِنَّ صَلاةَ اللَّیلِ مِنْهاةٌ عَنِ اْلاِثْمِ، وَتُطْفِئُ غَضَبَ الرَّبِّ تَبارَک وَ تَعالی، وَتَدْفَعُ عَنْ اَهْلِها حَرَّ النَّارِ یوْمَ القِیامَةِ … متقی هندی، کنز العمال، ۷/۲۱۴۳۱. </ref> | |||
این اهمیت تا بدان حد است که سفارش شده در صورت محروم شدن از این نماز در وقت خود، قضای آن را به جا آورند<ref> رسول خدا(ص) فرمود: خـداونـد به کسـی که نـماز شـب تـرک شـده را در روز قـضا کـند، افـتخار میکـند و میفرمـاید: ای فـرشـتگان مـن! بنـده مـن قضـای چیـزی را که مـن بر او واجـب نـکردهام بجـا میآورد، شاهد باشید که من او را آمرزیدم: اِنَّ اللّهَ یبـاهی بِالْعَـبْدِ یقْضی صَلاةَ اللَّیلِ بِالنَّهارِ، یقُولُ، مَلائِکتی عَبْدی یقْضی مـالَمْ اَفْـتَرِضْهُ عَـلَیهِ، اِشْــهَدُوا اَنـّی قَـدْ غَفَـرْتُ لَهُ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۲۰۲. </ref> و ترککنندگان آن را از زیانکاران معرفی میکند.<ref> [[امام صادق(ع)]] فرمود:ای سلیمان نماز شب را رها نکن، زیرا بازنده و مغبون کسی است که از بیداری شب محروم باشد؛ یا سُلَیمانُ لاتَدَعْ قِیامَ اللَّیلِ فَاِنَّ الْمَغْبُونَ مَنْ حُرِمَ قِیامَ اللَّیلِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۶. </ref> در سختی و خستگی سفر نیز توصیه شده پیش از خواب این نماز را بخوانند.<ref> ابراهیم بن سیابه میگوید: یکی از خـانواده مـن به [[امــام عـسکری(ع)]] نامه نوشت و در مورد نمـاز شـب مسـافر در اوّل شـب سـوال کرد، امام(ع) در پاسـخ نوشت: فضیلت نماز شب مسافر در اوّل شب مثل فضیـلت نمـاز آخر شـب غیر مسـافر است: فَـضْلُ صَـلاةِ الْمُسـافِرِ اَوَّلَ اللَّـیلِ کفَـضْلِ صَــلاةِ الْمُـقِیمِ فِـی الْحَـضَرِ مِـنْ آخِـرِ اللَّیلِ. بحارالانوار، ج ۷۸، ص۲۱۰. </ref> از برخی احادیث اهل سنت بر میآید که نماز شب در اوایل ظهور [[اسلام]] واجب بوده و سپس مستحب شده است.<ref>رجوع کنید به طبری، ج ۲۹، ص ۷۸؛ ابوداوود، ج ۲، ص ۷۱ـ۷۲</ref> | |||
در کلام [[معصومین]]، گناه<ref> مردی خدمت امیرالمؤمنین آمد و گفت:ای امیر مؤمنان من از نماز شب محروم شدم، علی(ع) فرمود: تو مردی هستی که گناهانت تو را به بند کشیده است: یا اَمیرَالْمُؤْمِنینَ اِنّی قَدْ حُرِمْتُ الصَّلاةَ بِاللَّیلِ، فَقالَ اَمیرُ الْمُؤْمِنینَ: اَنْتَ رَجُلٌ قَدْ قَیدَتْک ذُنُوبُک. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۶. </ref><ref> امام صادق(ع) فرمود: مرد گناه میکند به همین جهت از نماز شب محروم میشود، همانا کار بد (گناه) در صاحبش زودتر کارگر میشود تا کارد در گوشت: اِنَّ الرَّجُلَ یذْنِبُ الذَّنْبَ فَیحْرَمُ صَلاةَ اللَّیلِ، وَاِنَّ الْعَمَلَ السَّیئَ اَسْرَعُ فِی صاحِبِهِ مِنَ السِّکینِ فِی اللَّحْمِ. میزان الحکمة، ج ۵/۱۰۴۶۷. </ref> و پرخوری<ref> [[قطب راوندی]] از امیر مؤمنان(ع)روایت کرده:در سه چیز با سه چیز طمع مکن: در بیداری شب با پرخوری،در نور چهره با خوابیدن در همه ساعات شب و در امان از دنیا، با همنشینی اهل فسق. مستدرک الوسایل، ج۶، ص۳۴۰ </ref> از عوامل محرومیت از نماز شب دانسته شدهاند. | |||
===آثار نماز شب در احادیث=== | |||
{| class="vcard vertical-navbox" style="width:90%; border-radius:15px; text-align:right; font-size:100%; font-weight:normal; font-color:#003300; {{linear-gradient|top|#F0F5E7, #FAFCF7}} ; titlestyle = background:#C9E38F; clear:left; float:no; margin:15px auto; padding:0.2em; z-index:-1;" | |||
|- | |||
| | |||
{{ستون-شروع|۳}} | |||
* دو رکعت نماز در دل شب برتر از همه دنیا<ref> رسول خدا صلی الله علیه و آله میفرمود: دو رکعت نماز در دل شب پیش من از دنیا و آنچه در آن است محبوبتر است. | |||
اَلرَّکعَتانِ فِی جَوْفِ اللَّیلِ اَحَبُّ اِلَی مِنَ الدُّنْیا وَما فِیها. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۸. </ref> | |||
* زینت انسان در [[آخرت]]<ref> امام صادق علیهالسلام فرمود: ثروت و فرزندان، زیور زندگی دنیایند، و هشت رکعت نماز در آخر شب و یک رکعت نماز «وتـر» زیور آخرتند، که گاهی خدا همه آن زیورها را برای عدّهای جمع میکند: اَلمالُ وَآلْبَنُونُ زینَةُ الْحَیوةِ الدُّنْیا وَثَمانُ رَکعاتٍ مِنْ آخِرِ اللَّیلِ وَالْوَتْرُ زینَةُ الآخِرَةِ، وَقَدْ یجْمَعُهَا اللّهُ لاِقْوامٍ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۵۰. </ref> | |||
* جلب دوستی خداوند<ref> جابربن عبدالله انصاری میگوید: از رسول خدا صلی الله علیه و آلهشنیدم که میفرمود: خداوند متعال ابراهیم علیهالسلامرا جز بخاطر دو کار دوست و خلیل خود انتخاب نکرد: ۱ ـ اطعام دادنش ۲ ـ نماز شب خواندش هنگامی که مردم خوابند. مَا اتَّخَذَّ اللّهُ اِبْراهِیمَ خَلیلاً اِلاّ لاِطْعامِهِ الطَّعامَ، وَصَلاْتِهِ بِاللَّیلِ وَالنَّاسُ نِیامٌ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۴. </ref> | |||
* برترین نماز مستحبی<ref> پیامبر(ص): بـهتـرین نـماز بـعد از نـماز واجـب، نـماز خـواندن در دل شـب است: اَفْضَـلُ الصَّـلاةِ بَـعْدَ الصَّـلاةِ الْمَـکتُوبَةِ الصَّـلاةُ فِی جَوْفِ الَلَّیلِ. کنز العمال، ۷/۲۱۳۹۷. </ref> | |||
* مایۀ فخر مؤمن<ref> امام صادق علیهالسلام فرمود: سه چیز مایه افتخار مؤمن و زینت و آرایش انسان در دنیا و آخرت است: ۱ ـ نماز در آخر شب ۲ ـ قطع امید از آنچه در دست مردم است ۳ ـ پذیریش ولایت امام معصومی از خاندان محمد صلی الله علیه و آله: ثَلاثَةٌ هُنَّ فَخْرُ المُؤْمِنِ وَزینَةٌ فِی الدُّنْیا وَاْلآخِرَةَ: الَصَّلاةُ فِی آخِرِ اللَّیلِ، وَ یأْسُهُ مِمّا فِی اَیدی النّاسِ، وَوِلایةُ اْلاِمامِ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ صَلَّی اللّهُ عَلَیهِ وَآلِهِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۰. </ref> | |||
* شرافت مؤمن در قیامت<ref> امام صادق علیهالسلام فرمود: شرافت انسان با ایمان به نماز شب اوست و عزّت و بزرگواری او خودداری از اذیت مردم است: شَرَفُ الْمُؤْمِنِ صَلاتُهُ بِاللَّیلِ، وَعِزُّهُ کفُّ الاَذی عَنِ النّاسِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۴۱. </ref> | |||
* مایه مباهات خداوند به [[فرشته|فرشتگان]]<ref> پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: هنگامی که انسان از بستر لذتبخش خود برخیزد در حالی که چشمانش خواب آلوده است برای اینکه با نماز شبش پروردگار خود را خوشنود کند، خداوند در مقابل فرشتگانش به او مینازد و میفرماید: آیا بنده مرا نمیبینید که از رختخواب گوارایش برخاسته برای نمازی که من بر او واجب نکردم. گواه باشید که او را بخشودم: اِذا قـامَ الْعَبْدُ مِنْ لَذیذِ مَضْـجَعِهِ وَالنُّعـاسُ فِی عَینَـیهِ لِیـرْضِی رَبَّـهُ جَلَّ وَ عَزَّبِصَـلاةِ لَیلِهِ، بـاهَی اللّهُ بِهِ مَلائِـکتَهُ، فَقـالَ: اَمـا تَرَوْنَ عَـبْدی هذا، قَدْ قـامَ مِنْ لَذیذِ مَضْـجَعِهِ اِلی صَـلاةٍ لَمْ اَفْـرُضْها عَـلَیهِ اِشْـهَدُوا اَنِّی قَـدْ غَفَـرْتُ لَهُ. بحار الانوار،ج ۸۷، ص۱۵۶. </ref> | |||
* از علامات [[شیعه]] واقعی<ref> امام صادق علیهالسلام فرمود: کسی که نماز شب را بجا نیاورد از شیعیان ما نیست: لَیسَ مِنْ شیعَتِنا مَنْ لَمْ یصَلِّ صَلاةَ اللَّیلِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۱۶۲. </ref> | |||
* دور کردن بیماری<ref> رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب، زیرا آن روش شایستگان پیش از شماست، و بیداری شب انسان را به خدا نزدیک میکند، و از گناه باز میدارد و گناهان را میپوشاند، و بیماری را از بدن میزداید: عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ فَاِنَّهُ دَأْبُ الصّالِحینَ قَبْلَکمْ، وَاِنَّ قِیامَ اللَّیلِ قُرْبٌ اِلَی اللّهِ، وَمِنْهاةٌ عَنِ اْلاِثْمِ، وَتَکفیرُ السَّیئاتِ وَمَطْرَدَةُ الدّاءِ فِی الْجَسَدِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۲۳. </ref> | |||
* ادب صالحین در همه زمانها<ref> رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب، زیرا آن روش شایستگان پیش از شماست، و بیداری شب انسان را به خدا نزدیک میکند، و از گناه باز میدارد و گناهان را میپوشاند، و بیماری را از بدن میزداید: عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ فَاِنَّهُ دَأْبُ الصّالِحینَ قَبْلَکمْ، وَاِنَّ قِیامَ اللَّیلِ قُرْبٌ اِلَی اللّهِ، وَمِنْهاةٌ عَنِ اْلاِثْمِ، وَتَکفیرُ السَّیئاتِ وَمَطْرَدَةُ الدّاءِ فِی الْجَسَدِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۲۳. </ref> | |||
* بازدارنده از گناهان<ref> رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب، زیرا آن روش شایستگان پیش از شماست، و بیداری شب انسان را به خدا نزدیک میکند، و از گناه باز میدارد و گناهان را میپوشاند، و بیماری را از بدن میزداید: عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ فَاِنَّهُ دَأْبُ الصّالِحینَ قَبْلَکمْ، وَاِنَّ قِیامَ اللَّیلِ قُرْبٌ اِلَی اللّهِ، وَمِنْهاةٌ عَنِ اْلاِثْمِ، وَتَکفیرُ السَّیئاتِ وَمَطْرَدَةُ الدّاءِ فِی الْجَسَدِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۲۳. </ref> | |||
* آمرزش گناهان<ref> رسول خدا صلی الله علیه و آله فرمود: بر شما باد به نماز شب، زیرا آن روش شایستگان پیش از شماست، و بیداری شب انسان را به خدا نزدیک میکند، و از گناه باز میدارد و گناهان را میپوشاند، و بیماری را از بدن میزداید: عَلَیکمْ بِصَلاةِ اللَّیلِ فَاِنَّهُ دَأْبُ الصّالِحینَ قَبْلَکمْ، وَاِنَّ قِیامَ اللَّیلِ قُرْبٌ اِلَی اللّهِ، وَمِنْهاةٌ عَنِ اْلاِثْمِ، وَتَکفیرُ السَّیئاتِ وَمَطْرَدَةُ الدّاءِ فِی الْجَسَدِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۲۳. </ref> | |||
* جلب رحمت خدا<ref> امیرالمؤمنین علیهالسلام فرمود: بیداری شب باعث سلامتی بدن و خشنودی پروردگار بزرگ و در معرض رحمت و لطف خدا قرار گرفتن و چنگ زدن به اخلاق پیامبران است: قیامُ اللَّیلِ مُصِحَّةٌ لِلْبَدَنِ، وَ مَرْضاةٌ لِلرِّبِّ عَزَّوَجَلَّ، وَ تَعَرُّضٌ لِلرَّحْمَةِ وَ تَمَسُّک بِاَخْلاقِ النَّبِیینَ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۴۴. </ref> | |||
* زیبایی چهره<ref> امام صادق علیهالسلام فرمود: نماز شب انسان را خوش سیما و خوش اخلاق و خوشبو میکند، و روزی را زیاد، و [[قرض]] را ادا میکند و غم را میبرد و دید انسان را نورانی میکند: صَلاةُ اللَّیلِ تُحسِنُ الْوَجْهَ، وَتُحْسِنُ الْخُلْقَ، وَتُطِیبُ الرّیحَ، وَتُدِرُّ الرِّزْقَ، وَ تَقْضِی الدَّینَ، وَتَذْهَبُ بالْهَمِّ، وَتَجْلُو الْبَصَرَ. وسائل الشیعه، ج۵، ص۲۷۲. </ref> | |||
* زیبایی [[اخلاق]]<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲. </ref> | |||
* افزایش روزی<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲. </ref> | |||
* ادای [[قرض]]<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲. </ref> | |||
* دور کردن همّ و غم<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲. </ref> | |||
* نورانیت چشم<ref>حر عاملی، وسائل الشیعه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۲۷۲. </ref> | |||
* ضمانت روزی<ref> امام صادق علیهالسلام فرمود: دروغ گفته کسی که گمان کند نماز شب میخواند و گرسنگی میکشد زیرا نماز شب غذای روز را ضمانت میکند: کذِبَ مَنْ زَعَمَ اَنَّهُ یصَلّی صَلاةَ اللَّیلِ وَهُوَ یجُوعُ اِنَّ صَلاةَ اللَّیلِ تَضْمِنُ رِزْقَ النَّهارَ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۵۴. </ref> | |||
* امان از [[عذاب قبر]]<ref> امام رضا علیهالسلام فرمود: بر شما باد به نماز شب، هیچ بندهای نیست که آخر شب بیدار شود و هشت رکعت نماز شب و دو رکعت نماز شفع و یک رکعت نماز وتر بخواند و در قنوت آن هفتاد بار استغفار کند مگر اینکه خداوند او را از عذاب قبر و آتش پناه داده و عمر او را طولانی کرده، به زندگی او گشایش خواهد داد. سپس امام علیهالسلام فرمود: خانه هائی که در آنها نماز شب خوانده میشود نورش برای اهل آسمان میدرخشد همانطور که نور ستارگان برای مردم زمین میدرخشد: عَـلَیکمْ بِصَـلاةِ اللَّیلِ فَما مِنْ عَـبْدٍ یقُومُ آخِرَ اللَّیلِ فَیصَـلِّی ثَمانَ رَکعاتٍ وَ رَکعَـتَی الشَّفْـعِ وَ رَکعَةَ الْـوَتْرِ وَاسْتَغْـفَرَ اللّهَ فـی قُنُوتِهِ سَبْـعینَ مَرَّةً اِلاّ، اُجیرُ مِنْ عَـذابِ الْقَـبْرِ، وَمِنْ عَـذابِ النّارِ، وَمُـدَّلَهُ فِی عُمْرِهِ، وَوُسِّعَ عَلَیهِ فِی مَعِیشَتِهِ، ثُمَّ قالَ علیهالسلام:اِنَّ الْبَیـوتَ الَّتی یصَـلّی فِیـها بِاللَّیلِ یـزْهَرُنُورُها لاِهْلِ السَّماءِ کما یزْهَرُ نُورُ الْکواکبِ لاِهْلِ اْلاَرْضِ. مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* طول عمر<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* نورانیت خانه<ref> مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* رضایت خداوند<ref> رسول اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: نمـاز شب مایه خوشنودی پروردگار و دوستی فرشتگان و روش پـیامبران و نور معـرفت و ریشه ایـمان و موجـب آرامـش بـدن و نـفرت شیطان و سلاح در مقابل دشمن و مستجاب شدن دعا و پذیرش اعمال و برکت روزی است. و نماز شب بین نـمازگزار و مـلک المـوت واسـطه میشود و چـراغ قـبر و فـرش زیر او در قـبر و پـاسخ نـکیر و منکر و مـونس انسان در قبر و زیارت کننده او در قبر تا روز قیامت خـواهد بود: صَلاةُ اللَّیلِ مَرْضاةُ الرّبِّ، وَحُبُّ الْمَلائِکةِ، وَسُنَّةُ اْلاَنْبِیاء، وَنُورُ الْمَعْرِفَةِ، وَ اَصْلُ الاْیمانِ، وَ راحَةُ اْلاَبْدانِ، وَکراهِیةُ الشَّیطانِ، وَسِلاحٌ عَلَی الاْعْداءِ، وَ اِجابَةٌ لِلدُّعاءِ، وَقَبُولُ اْلاَعْمالِ، وَبَرَکةٌ فی الرِّزْقِ، وَشفیعٌ بَینَ صاحِبِها وَبَینَ مَلَک الْمَوْتِ، وَ سِر اجٌ فی قَبْرِهِ وَ فِراش تَحْتَ جَنْبِهِ، وَجَوابٌ مَعَ مُنْکرٍ و َ نَکیرٍ، وَمُونِسٌ وَزائِرٌ فِی قَبْرِهِ اِلی یوْمِ الْقِیامَةِ. بحارالأنوار، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* دوستی ملائکه<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* معرفت بخش<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* سلاح در مقابل دشمنان<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* اجابت [[دعا]]<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* باعث قبولی سایر اعمال<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* شفیع نزد [[عزرائیل]]<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* نورانیت قبر<ref>مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* مونس انسان در قبر<ref> مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۷، ص۱۶۱. </ref> | |||
* دفع بلا از اهل زمین<ref> امام علی علیهالسلام فرمود: هنـگامی که خـداوند بزرگ اراده میکند مردم روی زمین را گرفتار عـذاب کنـد میگویـد: اگـر نبـودند کـسانی که مـرا بخـاطر جـلال و جبروتم دوست میدارند و مساجد مرا آباد میکنند و سحـرگاهان اسـتغفار میکـنند عـذابم را بر زمـینیان نازل میکـردم: اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ اِذا اَرادَ اَنْ یصیبَ اَهْلَ اْلاَرْضِ بِعَذابٍ قالَ لَوْلاَ الذَّینَ یتَحابُّونَ بِجَلالی، وَیعْمُرُونَ مَساجِدی وَیسْتَغْفِرُونَ بِاْلاَسْحارِ لاَنْزَلْتُ بِهِمْ عَذابی.مجلسی، بحارالأنوار، ۱۴۰۳ق، ج ۸۷، ص۱۵۰. </ref> | |||
{{پایان}} | |||
|} | |||
==چگونگی نماز شب== | |||
نماز شب ۱۱ رکعت است که به این ترتیب خوانده میشود: | |||
# هشت رکعت به صورت چهار نماز دو رکعتی به نیت نافله شب. | |||
# دو رکعت به نیت [[نماز شفع|نماز شَفع]] که مستحب است در رکعت اول آن [[سوره حمد]] و [[سوره ناس]]، و در رکعت دوم سوره حمد و [[سوره فلق]] خوانده شود. | |||
# یک رکعت به نیت [[نماز وتر|نماز وَتر]]<ref>قمی، مفاتیح الجنان، کتاب باقیات الصالحات، کیفیت نماز شب.</ref> که بهتر است پس از سوره حمد، سه مرتبه [[سوره توحید]] و یک مرتبه سورههای [[سوره فلق|فلق]] و [[سوره ناس|ناس]] قرائت شود. به طولانی کردن [[قنوت]] این نماز سفارش بیشتری شده است.<ref>پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله فرمود: آسودهترین شما در توقفگاه قیامت کسی است که قنوت نماز وتر او طولانیتر باشد: اَطْوَلُکمْ قُنُوتا فِی الْوَتْرِ اَطْوَلُکمْ راحَةً یوْمَ القِیامَةِ فِی المَوْقِفِ. بحارالأنوار، ج ۸۷، ص۲۸۷'''<span dir="RTL"></span>'''</ref> | |||
مستحبّ است در قنوت نماز وتر برای چهل [[مؤمن]] [[دعا]] یا [[استغفار]] کند. هفتاد مرتبه ذکر: {{حدیث|اَسْتَغْفِرُاللّهَ رَبّی وَ اَتُوبُ اِلَیهِ}}، هفت مرتبه : {{حدیث|هذا مَقامُ الْعائِذِ بِک مِنَ النّارِ|ترجمه=این است مقام پناه برنده به تو از آتش دوزخ}}، و سیصد بار «اَلعَفو» بگوید (کمتر از این اعداد هم اشکال ندارد) و سپس این دعا را بخواند: {{حدیث|رَبِّ اغْفِرْلی وَارْحَمْنی وَ تُبْ عَلیَّ اِنَّک اَنْتَ التَّوّابُ الْغَفُورُ الرَّحیمُ|ترجمه=و به من رحم کن و توبهام را بپذیر، به درستی که تو بسیار توبه پذیر و آمرزنده و مهربانی}} | |||
* بافضیلتترین بخش نماز شب، نماز وتر و شفع است و نماز شفع برتر از نماز وتر است. | |||
* وقت نماز شب از [[نیمه شب شرعی|نیمه شب شرعی]] تا [[فجر صادق]] است و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر است.<ref>قمی، عباس، مفاتیح الجنان، صص۸۶۹-۸۷۲.</ref> | |||
==احکام نماز شب== | |||
{{جعبه نقل قول | عنوان = | نقلقول = [[امام صادق(ع)]]: {{حدیث|شَرَفُ الْمُؤْمِنِ صَلاتُهُ بِاللَّيْلِ، وَعِزُّهُ كَفُّ الاَذى عَنِ النّاسِ. |ترجمه=شرافت مؤمن به نماز شب اوست و عزّت و بزرگوارى او در خوددارى از آزار مردم}} |تاریخ بایگانی | منبع = <small>[[الخصال]]، ج۱، ص: ۶</small> | تراز = چپ| عرض = 270px | اندازه خط = ۱۲px|رنگ پسزمینه =#ffeebb| گیومه نقلقول = | تراز منبع = چپ}} | |||
# برای نماز شب میتوان به نماز شَفْع و وَتر اکتفا کرد، بلکه هنگام تنگی وقت میتوان تنها به نماز وتر اکتفا نمود. | |||
# وقت نماز شب از نیمه شب شرعی تا فجر صادق است. و هنگام سحر از سایر مواقع بهتر (دارای فضیلت بیشتر) است و تمامی ثلث آخر شب سحر محسوب میشود. و افضل از آن خواندن نماز شب نزدیکیهای سحر خوانده شود. | |||
# جایز است انسان نماز شب را نشسته بخواند. ولی اگر میخواهد نشسته بخواند بهتر آن است که هر دو رکعت نشسته را یک رکعت ایستاده حساب کند. | |||
# مسافر و کسی که برای او سخت است نافله شب را بعد از نصف شب بخواند، میتواند آن را در اول شب بجا آورد. | |||
# خواندن سوره در رکعتهای نماز شب لازم نیست و میتواند فقط به خواندن سوره حمد اکتفا کند. (گرچه با سوره فضیلت بیشتری دارد) هم چنین [[قنوت]] در رکعتهای دوم مستحب است و میتواند بدون قنوت بخواند. | |||
# نماز وَتر یک رکعت است و میشود آن را بدون قنوت به جا آورد. | |||
# لازم نیست همه یازده رکعت را پشت سر هم بخواند و در چند نوبت خواندن بهتر است. | |||
# انجام کم و زیادهای اشتباهی در نماز مستحب، سجده سهو ندارد. | |||
# اگر مشغول نماز شب بود و هنگام [[اذان]] شد، اگر چهار رکعت از نماز شب را خوانده میتواند بقیه نماز شب را سبکتر بخواند و اگر هنوز چهار رکعت از نماز شب نخوانده، همان دو رکعتی را که شروع کرده تمام میکند و پس از آن دو رکعت نافله صبح را میخواند و سپس دو رکعت نماز صبح واجب را میخواند و پس از آن، باقیمانده نماز شب را قضا میکند. | |||
# قضای نماز شب بر تقدیم آن یعنی پیش از [[نیمه شب شرعی|نیمه شب]] خواندن برتری دارد. بنابر این اگر میداند که قضای نماز شب از او فوت نخواهد شد قضا اولویت دارد.<ref>رجوع کنید به: عرفانیان، میرزاغلامرضا، «صلاة اللیل» صص ۱۲۵-۱۲۶</ref> | |||
--> | |||
==متعلقہ صفحات== | |||
{{ستون آ|3}} | |||
* [[دعای سی و دوم صحیفه سجادیه|دعای امام سجاد بعد از نماز شب]] | |||
*[[نماز وتر]] | |||
* [[نماز وتیره]] | |||
* [[نماز شفع]] | |||
* [[تهجد]] | |||
* [[نافلههای روزانه|نافله]] | |||
{{ستون خ}} | |||
==حوالہ جات== | |||
{{حوالہ جات}} | |||
==منابع== | |||
*صدوق، محمد بن علی، التوحید، محقق: هاشم حسینی طهرانی، قم، جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة فی قم المقدسة، ۱۳۹۸ق. | |||
* امام خمینی، «توضیح المسائل». | |||
* حر عاملی، محمد بن حسن، «وسائل الشیعة»، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام، ۱۴۰۹ق. | |||
* فضل بن الحسن الطبرسی، مجمع البیان، تهران، انتشارات ناصر خسرو، ۱۳۷۲ش. | |||
* عرفانیان، میرزا غلامرضا، «صلاة اللیل، فضلها و وقتها و عددها و کیفیتها و الخحصویات الراجعة الیها من الکتاب و السنة»، النجف الاشرف، مطبعة الادب، ۱۴۰۱ق. | |||
* قمی،عباس، «مفاتیح الجنان»، تهران، نشر مشعر، چاپ اول، ۱۳۷۸ش. | |||
* کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق | |||
*محمدباقر مجلسی، «بحارالانوار»، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق. | |||
*ملکی تبریزی، میرزا جواد، «اسرار الصلوة»، ترجمه: رضا رجبزاده، تهران، انتشارات پیام آزادی، چاپ هفتم، ۱۳۷۶ش. | |||
{{نمازیں}} | |||
[[ar:صلاة الليل]] | |||
[[en:Night Prayer]] | |||
[[ur:تہجد]] | |||
[[tr:Gece Namazı]] | |||
[[fr:Prière de la nuit]] | |||
[[es:Oración de la medianoche]] | |||
[[id:Salat Malam]] | |||
[[زمرہ:مستحب نمازیں]] | |||