مندرجات کا رخ کریں

"عبد اللہ بن مسعود" کے نسخوں کے درمیان فرق

م
imported>Mabbassi
imported>Mabbassi
سطر 18: سطر 18:
==رحلت  پیغمبر(ص) کے بعد ==
==رحلت  پیغمبر(ص) کے بعد ==


=== زمانۂ خلافت اول ===
=== خلافت اول ===
ابن مسعود کی رسول خدا کی زندگی کے بارے میں دقیق معلومات نہیں ہے ۔اسکی اپنی ایک گفتگو سے ظاہر ہوتا ہے کہ وہ ابو بکر زمانے میں ردّه کی جنگوں می شریک تھا ۔ <ref>بلاذری، فتوح، ص۹۴</ref> [[طبری]] نیز [[سیف بن عمر]] کے حوالے سے نقل کرتا ہے کہ  [[جنگ یرموک]] میں غنائم کی محافظت اسکے سپرد تھی ۔<ref>طبری، تاریخ، ج۱، ص۲۰۹۵</ref>
ابن مسعود کی رسول خدا کی زندگی کے بارے میں دقیق معلومات نہیں ہے ۔اسکی اپنی ایک گفتگو سے ظاہر ہوتا ہے کہ وہ ابو بکر زمانے میں ردّه کی جنگوں می شریک تھا ۔ <ref>بلاذری، فتوح، ص۹۴</ref> [[طبری]] نیز [[سیف بن عمر]] کے حوالے سے نقل کرتا ہے کہ  [[جنگ یرموک]] میں غنائم کی محافظت اسکے سپرد تھی ۔<ref>طبری، تاریخ، ج۱، ص۲۰۹۵</ref>
<!--
<!--
=== در زمان عمر ===
=== خلافت دوم ===
ابن مسعود در زمان [[عمر بن خطاب|عمر]] در فتح [[شام]] شرکت داشت و مدتی در آنجا ساکن بود و گویا به قضاوت و تعلیم [[قرآن]] اشتغال داشت.<ref>طبری، تاریخ ج۱، صص۲۳۹۲-۲۳۹۳</ref> همچنین گزارشی در دست است که از حضور او در [[مداین]] و تعلیم [[فقه]] و [[قرآن]] خبر می‌دهد.<ref>یعقوبی، ۲/۱۲۹</ref>
ابن مسعود نے  [[عمر بن خطاب|عمر]] کے دور خلافت  میں [[شام]] کی فتح میں شرکت کی ۔کچھ مدت وہاں  قضاوت اور  [[قرآن]] کی تعلیم میں مشغول رہا۔<ref>طبری، تاریخ ج۱، صص۲۳۹۲-۲۳۹۳</ref> اسی طرح تاریخی روایات کے مطابق  [[مداین]] میں [[فقہ]] اور [[قرآن]] می تعلیم میں مشغول رہا۔<ref>یعقوبی، ۲/۱۲۹</ref>


'''نظارت بر بیت المال کوفه'''
'''نظارت بیت المال '''


در [[سال ۲۱ هجری قمری|۲۱ق]]، [[عمر بن خطاب|عمر]] او را که در [[حمص |حمص]] بود، فراخواند و همراه [[عمار]] برای نظارت بر بیت المال و قضا به [[کوفه]] فرستاد.<ref>بلاذری، فتوح، ص۲۶۹؛ طبری، تاریخ ج۱، صص۲۶۳۷، ۲۶۴۵-۲۶۴۷</ref> عُمَر پس از چندی عمار را عزل و [[مغیرة بن شعبه]] را به جای او گمارد که [[بلاذری]] در روایتی علت خشم عمر بر عمار را، مشاجره او با ابن مسعود می‌داند.<ref>بلاذری، انساب، ج۱، ص۱۶۸</ref>
[[سال ۲۱ ہجری قمری|۲۱ق]] میں  [[عمر بن خطاب|عمر]] نے اسے  [[حمص |حمص]] سے طلب کیا اور اسے  [[عمار]] کے ساتھ کوفہ کے بیت المال کی نظارت اور  قضاوت کیلئے بھیج دیا ۔<ref> بلاذری، فتوح، ص۲۶۹؛ طبری، تاریخ ج۱، صص ۲۶۳۷، ۲۶۴۵-۲۶۴۷</ref> عُمَر نے کچھ عرصہ بعد  عمار کو معزول کرد دیا اور [[مغیرة بن شعبہ]] کو اسکی جگہ نصب کیا  [[بلاذری]] کی روایت کے مطابق معزولی کا سبب عبد اللہ ابن مسعود کے ساتھ نزاع تھی ۔ <ref>بلاذری، انساب، ج۱، ص۱۶۸</ref>


=== در زمان عثمان ===
=== تیسری خلافت ===
<!--
پس از قتل [[عمر بن خطاب |عمر]]، ابن مسعود به [[مدینه]] آمد و با [[عثمان بن عفان|عثمان]] [[بیعت]] کرد و آنگاه به کوفه بازگشت و مردم را به بیعت با او فراخواند.<ref>ابن شبه، ج۳، ص۹۵۷؛ بلاذری، انساب، ج۵، ص۲۳</ref> و عثمان نیز او را بر منصب خود ابقا کرد و در [[عراق]] زمینی به او بخشید.<ref>بلاذری، فتوح، ص۲۷۳</ref>
پس از قتل [[عمر بن خطاب |عمر]]، ابن مسعود به [[مدینه]] آمد و با [[عثمان بن عفان|عثمان]] [[بیعت]] کرد و آنگاه به کوفه بازگشت و مردم را به بیعت با او فراخواند.<ref>ابن شبه، ج۳، ص۹۵۷؛ بلاذری، انساب، ج۵، ص۲۳</ref> و عثمان نیز او را بر منصب خود ابقا کرد و در [[عراق]] زمینی به او بخشید.<ref>بلاذری، فتوح، ص۲۷۳</ref>


سطر 37: سطر 38:
پس از آن ابن مسعود تا ۳ سال در [[مدینه]] بود و اجازه نداشت از آنجا بیرون رود<ref>بلاذری، انساب، ج۵، ص۳۷</ref> و سرانجام حدود ۲ سال، پیش از کشته شدن [[عثمان بن عفان|عثمان]] در مدینه وفات یافت.<ref>طبری، تاریخ، ج۱، ص۲۸۹۴؛ ابن عساکر، ج۳۹، صص۱۳۴- ۱۳۹</ref> در مدتی که ابن مسعود در مدینه بود، عثمان عطای او را از [[بیت المال]] قطع کرد، اما پس از مرگش وصی او [[زبیر بن عوام|زبیر بن عوام]] آن را برای بازماندگانش از عثمان ستاند.<ref>بلاذری، فتوح، ص۴۶۱</ref> یکی از علل ناخشنودی عثمان از ابن مسعود، حضور وی در تدفین و [[نماز]] بر پیکر [[ابوذر]] در [[ربذه|رَبَذه]] است.<ref>سید مرتضی، ج۴، ص۲۸۳؛ ر.ک: ابن ہشام، ج۲، ص۵۲۴؛ واقدی، ج۲، ص۱۰۰۲؛ خلیفة بن خیاط، ج۱، ص۱۷۷؛ طبری، تاریخ، ج۱، صص۲۸۹۵-۲۸۹۶</ref>
پس از آن ابن مسعود تا ۳ سال در [[مدینه]] بود و اجازه نداشت از آنجا بیرون رود<ref>بلاذری، انساب، ج۵، ص۳۷</ref> و سرانجام حدود ۲ سال، پیش از کشته شدن [[عثمان بن عفان|عثمان]] در مدینه وفات یافت.<ref>طبری، تاریخ، ج۱، ص۲۸۹۴؛ ابن عساکر، ج۳۹، صص۱۳۴- ۱۳۹</ref> در مدتی که ابن مسعود در مدینه بود، عثمان عطای او را از [[بیت المال]] قطع کرد، اما پس از مرگش وصی او [[زبیر بن عوام|زبیر بن عوام]] آن را برای بازماندگانش از عثمان ستاند.<ref>بلاذری، فتوح، ص۴۶۱</ref> یکی از علل ناخشنودی عثمان از ابن مسعود، حضور وی در تدفین و [[نماز]] بر پیکر [[ابوذر]] در [[ربذه|رَبَذه]] است.<ref>سید مرتضی، ج۴، ص۲۸۳؛ ر.ک: ابن ہشام، ج۲، ص۵۲۴؛ واقدی، ج۲، ص۱۰۰۲؛ خلیفة بن خیاط، ج۱، ص۱۷۷؛ طبری، تاریخ، ج۱، صص۲۸۹۵-۲۸۹۶</ref>


در نهایت ابن مسعود در سال [[سال ۳۲ هجری قمری|۳۲ق]] در مدینه از دنیا رفت و در [[بقیع]] مدفون شد.<ref>الاستیعاب،۱۴۱۲ق، ج۳،ص۹۹۴</ref>
در نهایت ابن مسعود در سال [[سال ۳۲ ہجری قمری|۳۲ق]] در مدینه از دنیا رفت و در [[بقیع]] مدفون شد.<ref>الاستیعاب،۱۴۱۲ق، ج۳،ص۹۹۴</ref>


== ابن مسعود و قرآن ==
== ابن مسعود و قرآن ==
سطر 44: سطر 45:
براساس روایتی، ابن مسعود یکی از چهار تنی بوده است که پیامبر(ص) فراگرفتن قرآن را از آنان توصیه کرده بود.<ref>بخاری، ج۲، ص۳۰۷؛ مسلم، ج۴، صص۱۹۱۳-۱۹۱۴؛ ترمذی، ج۵، ص۶۷۴</ref> وی مدت‌ها در [[مدینه]] و [[کوفه]]، پس از وفات پیامبر(ص) نیز به تعلیم قرآن اشتغال داشت و حتی برخی از [[صحابه]] برجسته چون [[ابن عباس]] از او قرآن آموخته و در مواردی از قرائت وی پیروی کرده‌اند.<ref>ابن ابی داوود، ص۵۵</ref>
براساس روایتی، ابن مسعود یکی از چهار تنی بوده است که پیامبر(ص) فراگرفتن قرآن را از آنان توصیه کرده بود.<ref>بخاری، ج۲، ص۳۰۷؛ مسلم، ج۴، صص۱۹۱۳-۱۹۱۴؛ ترمذی، ج۵، ص۶۷۴</ref> وی مدت‌ها در [[مدینه]] و [[کوفه]]، پس از وفات پیامبر(ص) نیز به تعلیم قرآن اشتغال داشت و حتی برخی از [[صحابه]] برجسته چون [[ابن عباس]] از او قرآن آموخته و در مواردی از قرائت وی پیروی کرده‌اند.<ref>ابن ابی داوود، ص۵۵</ref>
===قرائت ابن مسعود===
===قرائت ابن مسعود===
در [[کوفه]] شماری از بزرگان [[تابعین|تابعین]] چون [[اسود بن یزید]]، [[زر بن حبیش|زَرّ ابن حُبیش]]، [[عبید بن قیس]]، [[ابوعبدالرحمان سلمی]]، [[ابوعمرو شیبانی]] و [[زید بن وهب]] از محضر او قرائت آموختند و تا چندی قرائت او در کوفه غالب بود.<ref>ر.ک:ابن ابی داوود، صص۱۳-۱۴؛ ابن مجاہد، صص۶۶ -۶۷؛ ابن جزری، ج۱، ص۴۵۸</ref> براساس حکایتی از [[سلیمان بن مہران|أعمَش]] (د ۱۴۸ق)، در اوایل سده [[سال ۲ هجری قمری|۲ق]] در کوفه مصحف عثمانی در عرض قرائت ابن مسعود چندان تداول نداشته است؛ در حالی که در طول نیم سده به تدریج جای قرائت ابن مسعود را گرفته، تا آنجا که در اواسط سده ۲ق تنها عده‌اندکی قرائت مزبور را در ثبت خود داشتند.<ref>ابن مجاہد، ص۶۷</ref>
در [[کوفه]] شماری از بزرگان [[تابعین|تابعین]] چون [[اسود بن یزید]]، [[زر بن حبیش|زَرّ ابن حُبیش]]، [[عبید بن قیس]]، [[ابوعبدالرحمان سلمی]]، [[ابوعمرو شیبانی]] و [[زید بن وهب]] از محضر او قرائت آموختند و تا چندی قرائت او در کوفه غالب بود.<ref>ر.ک:ابن ابی داوود، صص۱۳-۱۴؛ ابن مجاہد، صص۶۶ -۶۷؛ ابن جزری، ج۱، ص۴۵۸</ref> براساس حکایتی از [[سلیمان بن مہران|أعمَش]] (د ۱۴۸ق)، در اوایل سده [[سال ۲ ہجری قمری|۲ق]] در کوفه مصحف عثمانی در عرض قرائت ابن مسعود چندان تداول نداشته است؛ در حالی که در طول نیم سده به تدریج جای قرائت ابن مسعود را گرفته، تا آنجا که در اواسط سده ۲ق تنها عده‌اندکی قرائت مزبور را در ثبت خود داشتند.<ref>ابن مجاہد، ص۶۷</ref>
از آن پس در کوفه قرائتهایی به وجود آمد که مصحف عثمانی کوفه مبنای آنها بود و در خواندن آن، قرائت ابن مسعود به کار می‌آمد. در واقع قرائات رسمی کوفه، یعنی: [[عاصم بن بهدله ابی النجود|عاصم]]، [[حمزة ابن حبیب زیات کوفی|حمزه]]، [[علی بن حمزه کسائی|کسایی]] و [[خلف بن هشام|خلف]] از قاریان عشر، کمابیش در قرائت ابن مسعود ریشه دارند.<ref>ر.ک:ابوعمرودانی، صص۹-۱۰؛ ابن جزری، ج۱، ص۴۵۹</ref>
از آن پس در کوفه قرائتهایی به وجود آمد که مصحف عثمانی کوفه مبنای آنها بود و در خواندن آن، قرائت ابن مسعود به کار می‌آمد. در واقع قرائات رسمی کوفه، یعنی: [[عاصم بن بهدله ابی النجود|عاصم]]، [[حمزة ابن حبیب زیات کوفی|حمزه]]، [[علی بن حمزه کسائی|کسایی]] و [[خلف بن هشام|خلف]] از قاریان عشر، کمابیش در قرائت ابن مسعود ریشه دارند.<ref>ر.ک:ابوعمرودانی، صص۹-۱۰؛ ابن جزری، ج۱، ص۴۵۹</ref>


گمنام صارف