گمنام صارف
"تفسیر امام حسن عسکری (کتاب)" کے نسخوں کے درمیان فرق
م
←سند کتاب
imported>Mabbassi م (←خصوصیات) |
imported>Mabbassi م (←سند کتاب) |
||
| سطر 10: | سطر 10: | ||
==سند کتاب== | ==سند کتاب== | ||
ِِ<!-- | |||
{{تفسیر}} | |||
اس کتاب کی سند کے سلسلے سے ظاہر ہوتا ہے کہ چوتھی اور پانچویں صدی میں قم کے فقہا اور محدثین کے درمیان اس تفسیر سے مطالب نقل کئے جانے کا رواج تھا۔ <ref>تفسیر امام عسکری (ع)، ص ۷ـ ۸.</ref> مطالب تفسیر را [[محمدبن قاسم استرآبادی]] خطیب، مشهور به مفسر [[جرجانی]]، که شاید تدوین کننده تفسیر نیز باشد، از دو راوی آن، یعنی ابوالحسن علی بن محمدبن سیار (یسار؟) و ابویعقوب یوسف بن محمدبن زیاد، نقل کرده است. | |||
در مقدمه کوتاه این دو بر تفسیر آمده است که بعد از به قدرت رسیدن [[حسن بن زید]] آنان مجبور به مهاجرت از وطن خود شدند. از آنجا که آنها از آمدن خود نزد [[امام حسن عسکری(ع)]] سخن گفته اند، تاریخ ورودشان به [[سامرا]] میبایست بعد از ۲۵۴ بوده باشد، زیرا این سال، زمان آغاز امامت امام عسکری علیه السلام بوده است.<ref>التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری، ص ۹ـ۱۰؛ قس ابن جوزی، ج ۱۲، ص ۷۴؛ آقابزرگ طهرانی ، ج ۴، ص ۲۸۶ـ ۲۸۸.</ref> | |||
در ادامه گفتهاند که متن کل تفسیر را به مدت هفت سال نزد امام فراگرفته اند،<ref>التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری ، ص ۱۲</ref> حال آنکه از وفات امام در ۲۶۰ قمری سخنی به میان نیامده است و ظاهراً پس از درگذشت امام ، آن دو به موطن خود بازگشته اند <ref>التفسیر المنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری ، ص ۱۲</ref> | |||
==اعتبار کتاب== | |||
با وجود قدمت این تفسیر، وثاقت آن در بین علمای [[امامیه]] از گذشته مورد بحث بوده است. [[شیخ صدوق]] (متوفی ۳۸۱) ، نخستین عالم امامی است که از این تفسیر مطالب فراوانی در کتب خود نقل کرده، گرچه در باره وثاقت یا عدم اعتبار آن سخنی نگفته است. | |||
شیخ صدوق متن تفسیر را مستقیماً از استرآبادی دریافت نموده است. وی در آغاز کتاب فتوایی خود، [[من لایحضره الفقیه]]<ref>من لایحضره الفقیه،ج ۱، ص ۳،</ref> ضمن اشاره به این نکته که آنچه در این اثر فراهم آمده از نظر خودش صحیح است ، بیان داشته که روایات کتاب را از متون معتبر و مشهور گرفته است. | |||
همچنین در باب [[تلبیه]]، از استرآبادی [[حدیث]]ی نقل کرده و در پایان گفته است که باقی آن را در کتاب تفسیر آورده است.<ref>من لایحضره الفقیه، ج ۲، ص ۲۱۱ـ۲۱۲</ref> بر این اساس ، اگر [[شیخ صدوق]] خود تدوین کننده تفسیر نبوده ، احتمالاً تهذیب کننده آن بوده است. مؤید صحت این احتمال ، سخن [[احمد بن علی نجاشی|نجاشی]] متوفی ۴۵۰<ref>نجاشی ص ۳۹۱ـ۳۹۲</ref> است که در ذیل آثار شیخ صدوق به دو اثر تفسیری ، تفسیرالقرآن و مختصر تفسیر القرآن ، اشاره کرده است. | |||
شاهد دیگر بر این نظر، ذکر روایتی با همین سند در [[کتاب التوحید]]<ref>صدوق ،التوحید ص ۴۷</ref> شیخ صدوق است. در آخر آن روایت نیز شیخ صدوق بیان داشته که متن کامل حدیث را در تفسیرش آورده است.<ref>التفسیرالمنسوب الی الامام ابی محمد الحسن بن علی العسکری ، ص ۵۰ ـ۵۲</ref> | |||
--> | |||
== نقد بر اعتبار کتاب == | |||