مندرجات کا رخ کریں

"معاویۃ بن ابی سفیان" کے نسخوں کے درمیان فرق

م
imported>Mabbassi
imported>Mabbassi
سطر 63: سطر 63:
<!--
<!--
{{اصلی|صلح امام حسن|خلافت بنی امیہ}}
{{اصلی|صلح امام حسن|خلافت بنی امیہ}}
امام علی کی شہادت کے بعد بیت المقدس میں شام کے لوگوں نے معاویہ خلیفہ کی حیثیت سے بیعت کی اور اسے خلیفۃ المسلمین  کے لقب سے یاد کرنے لگے۔ <ref>ابن قتیبہ، الامامۃ و السیاسۃ، ج ۱، ص ۱۶۳؛ طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۵، ص ۱۶۱</ref> معاویہ پھر عراق کی طرف متوجہ ہوا۔امام حسن نے 12000 افراد کا لشکر کہ جس میں عبد اللہ بن عباس بھی تھا ،مدائن کی طرف روانہ کیا ۔ جب وہ  ساباط پہنچا تو انہوں نے اپنے اصحاب خاص طو پر معاویہ کی جانب سے انہیں رشوت دینے اور عبید اللہ بن عباس کی دلجوئی کی کوشش کی وجہ سے شک کیا .پس امام حسن نے جنگ ست ہاتھ کھینچ لیا ۔معاویہ اور امام کے درمیان صلح کی بات چلی ،امام حسن نے حکومت معاویہ کے حوالے کر دی ۔امام نے صلح میں شرط لگائی کہ معاویہ کے بعد حکومت انہیں واپس ملے گی ۔ معاویہ صلح کے بعد کوفے میں آیا اور امام حسین و حسن نے ان سے بیعت لی ۔لوگوں کے اس  اکٹھ کی وجہ سے اس سال کا نام  {{حدیث|'''عام الجماعة'''}} رکھا گیا کیونکہ امت میں سے خوارج کے علاوہ سب نے ایک شخص کی بیعت کی تھی ۔<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص ۱۲۳؛ ابن کثیر، البدایہ و النہایہ، ج ۸، ص ۱۶؛ مقائسہ کریں: تاریخ خلیفہ بن خیاط، ج ۱، ص ۱۸۷؛ طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۵، ص ۱۶۳؛ ابوالفداء، اسماعیل بن علی عمادالدین صاحب حماة، المختصر فی اخبار البشر، ج۱، ص ۱۸۴</ref>  
امام علی کی شہادت کے بعد بیت المقدس میں شام کے لوگوں نے معاویہ خلیفہ کی حیثیت سے بیعت کی اور اسے خلیفۃ المسلمین  کے لقب سے یاد کرنے لگے۔ <ref>ابن قتیبہ، الامامۃ و السیاسۃ، ج ۱، ص ۱۶۳؛ طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۵، ص ۱۶۱</ref> معاویہ پھر عراق کی طرف متوجہ ہوا۔امام حسن نے 12000 افراد کا لشکر کہ جس میں عبد اللہ بن عباس بھی تھا ،مدائن کی طرف روانہ کیا ۔ جب وہ  ساباط پہنچا تو انہوں نے اپنے اصحاب کے متعلق خاص طو پر معاویہ کی جانب سے انہیں رشوت دینے اور عبید اللہ بن عباس کی دلجوئی کی کوشش کی وجہ سے تردد کیا .پس امام حسن نے جنگ سے ہاتھ کھینچ لیا ۔معاویہ اور امام کے درمیان صلح کی بات چلی ،امام حسن نے حکومت معاویہ کے حوالے کر دی ۔امام نے صلح میں شرط لگائی کہ معاویہ کے بعد حکومت انہیں واپس ملے گی ۔ معاویہ صلح کے بعد کوفے میں آیا اور امام حسین و حسن نے ان سے بیعت لی ۔لوگوں کے اس  اکٹھ کی وجہ سے اس سال کا نام  {{حدیث|'''عام الجماعة'''}} رکھا گیا کیونکہ امت میں سے خوارج کے علاوہ سب نے ایک شخص کی بیعت کی تھی ۔<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، ج ۲، ص ۱۲۳؛ ابن کثیر، البدایہ و النہایہ، ج ۸، ص ۱۶؛ مقائسہ کریں: تاریخ خلیفہ بن خیاط، ج ۱، ص ۱۸۷؛ طبری، تاریخ الرسل و الملوک، ج ۵، ص ۱۶۳؛ ابوالفداء، اسماعیل بن علی عمادالدین صاحب حماة، المختصر فی اخبار البشر، ج۱، ص ۱۸۴</ref>  
<!--
 
جاحظ با اشاره به آنکه معاویہ در آن سال بر ملک مستولی شد و بر دیگر اعضای شورا و جماعت مهاجر و انصار به استبداد گرایید، می‌گوید: معاویہ آن سال را عام الجماعه نامید، در حالیکه آن سال «عام فرقه و قهر و جبر و غلبه» بود. سالی که امامت به ملوکیت و نظام نبوی به نظام کسرایی تبدیل و خلافت مغصوب و قیصری شد.<ref>جاحظ، رسالة الجاحظ فی بنی امیه، ص ۱۲۴، چاپ شده همراه رساله النزاع و التخاصم</ref>
جاحظ اس سال معاویہ کے بادشاہ بننے  اعضائے شورا اور مہاجرین و انصار کی نسبت اسکی استبدادیت کی طرف مائل ہونے کی طرف اشارہ کرتے ہوئے لکھتا ہے : معاویہ نے اگرچہ اس سال کا نام عام الجماعۃ رکھا حالانکہ یہ سال «عام فرقه و قهر و جبر و غلبہ » کا سال تھا ۔یہ وہ سال تھا کہ جس میں امامت ملوکیت میں ،نظام نبوی نظام کسرائی میں تبدیل ہوا اور خلافت مغصوب اور قیصری ہوئی ۔ <ref>جاحظ، رسالہ الجاحظ فی بنی امیہ، ص ۱۲۴، چاپ شده ہمراه رسالہ النزاع و التخاصم</ref>
 
حکومت معاویہ اگرچہ پہلا حاکمیت کا تجربہ تھا کہ جس میں دینی و سیاسی ، قبیلائی اور علاقائی اختلافات میں زور گوئی کے ذریعے اور سیاسی حیلوں کے توسط سے قدرت حاصل کی گئی تھی۔<ref>محمدسہیل طقوش، دولت امویان،با اضافات رسول جعفریان، ترجمہ حجت الله جودکی، ص ۱۹</ref> معاویہ تصریح کرتا ہے کہ اس نے یہ خلافت کو لوگوں کی  محبت ، دوستی اور انکی  رضایت سے نہیں بلکہ تلوار کے زور سے حاصل کی ہے  .<ref>ابن عبدربہ، العقد الفرید، ج ۴، ص ۸۱</ref>


حکومت معاویہ اولین تجربه حاکمی بود که در میان اختلافات دینی-سیاسی، و احیاناً قبیله‎ای و منطقه‎ای، به وسیله زور و با بهره‎گیری از حیله‌های سیاسی، قدرت را به دست آورد.<ref>محمدسهیل طقوش، دولت امویان،با اضافات رسول جعفریان، ترجمه حجت الله جودکی، ص ۱۹</ref> معاویہ تصریح دارد که خلافت را نه با محبت و دوستی و رضایت مردم، بلکه با شمشیر به دست آورده است.<ref>ابن عبدربه، العقد الفرید، ج ۴، ص ۸۱</ref>
بہر حال اس طرح اموی  حکومت بن گئ اور معاویہ اس کا خلیفہ بنا ۔ اس سلسلے نے ۹۱ سال (۱۳۲ق.-۴۱ق.) دوام پایا . اس میں  ۱۴ نفر خلیفے ہوئے . پہلا معاویہ بن ابی سفیان اور آخری مروان بن محمد جعدی تھا۔
به این ترتیب حکومت اموی به وجود آمد و معاویہ خلیفه امت اسلامی شد. این سلسله ۹۱ سال (۱۳۲ق.-۴۱ق.) دوام یافت. در این مدت ۱۴ نفر خلیفه شدند. نخستین آنان معاویہ بن ابی سفیان و آخرین ایشان مروان بن محمد جعدی بود.{{مدرک}}


'''تلاش‌های پیش از خلافت'''{{سخ}}
===خلافت سے پہلے کی کوششیں===
<!--
معاویہ در ظاهر اعلام کرده بود که مخالفت او با امام علی برای خلافت نیست. او پیش از جنگ جمل به زبیر نوشت: از مردم شام برای او بیعت گرفته، اگر عراق را تصاحب کند در شام مشکلی نخواهد داشت. زبیر از این نامه خشنود و دلگرم شد.<ref>رک: امین، احمد، اعیان الشیعه، ج ۳، جزء دوم، ص ۱۲</ref> معاویہ برای انتخاب خلیفه جدید، نظریه «شورای بین مسلمانان» را طرح کرده بود. معاویہ بر آن بود تا یکی از شخصیت‌های سیاسی قریش، به ویژه آنان را که در شورا حضور داشتند به خود جذب و از آنان بهره برداری سیاسی کند. معاویہ در نامه‎ای به امام علی نیز مسئله را مطرح کرد.<ref>ابن قتیبه، الامامه و السیاسه، ج ۱، ص ۱۲۱</ref>
معاویہ در ظاهر اعلام کرده بود که مخالفت او با امام علی برای خلافت نیست. او پیش از جنگ جمل به زبیر نوشت: از مردم شام برای او بیعت گرفته، اگر عراق را تصاحب کند در شام مشکلی نخواهد داشت. زبیر از این نامه خشنود و دلگرم شد.<ref>رک: امین، احمد، اعیان الشیعه، ج ۳، جزء دوم، ص ۱۲</ref> معاویہ برای انتخاب خلیفه جدید، نظریه «شورای بین مسلمانان» را طرح کرده بود. معاویہ بر آن بود تا یکی از شخصیت‌های سیاسی قریش، به ویژه آنان را که در شورا حضور داشتند به خود جذب و از آنان بهره برداری سیاسی کند. معاویہ در نامه‎ای به امام علی نیز مسئله را مطرح کرد.<ref>ابن قتیبه، الامامه و السیاسه، ج ۱، ص ۱۲۱</ref>


گمنام صارف