"مسیلمہ کذاب" کے نسخوں کے درمیان فرق

مسیلمہ کذاب [[حضرت محمدؐ]] کی نبوت کو مانتے تھے اور اس کا دعوا یہ تھا کہ وہ [[نبوت]] میں آنحضرتؐ کے ساتھ شریک ہیں۔ اس نے اپنے پیروکاروں پر [[زنا]] اور [[شراب]] کو حلال کیا اور [[نماز]] سے ان کو معاف کیا۔ اسی طرح وہ [[پیغمبر اکرمؐ]] کے بعض معجزات کو تکرار کرنا چاہتا تھا لیکن ہر دفعہ اس کی مرضی کے برخلاف نتیجہ نکلتا تھا۔

== نام، نسب و لقب==<!--

مسیلمه از قوم بنی‌حنیفه قبیله‌ای در [[یمامه]] بود. نام او مسیلمه بن ثمامه بن کبیر بن حبیب حنفی وائلی<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۲۶.</ref> و کنیه‌اش أبوثمامه است.<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، دارالمعرفه، ج۲، ص۵۷۶.</ref> رحمان لقب داشت و در [[دوران جاهلیت]] به رحمان یمامه شناخته می‌شد.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۲۶؛ بلاذری، فتوح البلدان، ۱۹۸۸م، ص۱۰۹.</ref> او در [[سنة الوفود]] ([[سال ۹ هجری قمری|۹ق]])، همراه بزرگان طایفه خود از یمامه به [[مدینه]] رفت. در مورد ملاقات آن‌ها با [[پیامبر اسلام]] دو نقل وجود دارد:

* مسیلمه با همراهانش به ملاقات پیامبر رفت. او می‌گفت: اگر محمد مرا جانشین خود قرار دهد، از او تبعیت می‌کنم. پیامبر که تکه‌ای از شاخه نخل در دست داشت فرمود: «اگر چیزی که در دست من است را درخواست کنی، به تو نخواهم داد، در کار خود با آنچه خدا برایت در نظر گرفته دشمنی مکن و اگر رويگردان شوى خداوند دنباله‌ات را خواهد بريد».<ref>بخاری، صحیح البخاری، ۱۴۲۲ق، ج۴، ص۲۰۳.</ref>

* مسیلمه در مدینه نگهبان بارهای همراهان بود و نزد پیامبر(ص) نرفت.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۳۰؛ ابن هشام، السیرة النبویه، دارالمعرفه، ج۲، ص۵۷۶.</ref> آنان پس از اظهار اسلام آوردن به پیامبر گفتند که ما یکی از همراهان خود را مراقب بارها نهاده‌ایم. پیامبر دستور داد هر چه به نمایندگان می‌دهند به مسلمه نیز بدهند.<ref> ابن هشام، السیرة النبویه، دارالمعرفه، ج۲، ص۵۷۶-۵۷۷.</ref>

او پس از بازگشت به وطن ادعای [[پیامبری]] کرد<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۲۶.</ref> و [[رسول خدا(ص)]] او را مسیلمه کذاب خواند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۴۶.</ref> اسم او را هارون و مسلمه نیز گفته‌اند. گفته شده، نام او مسلمه بوده و پس از ادعای نبوت مسلمانان به جهت تحقیر او را مسیلمه (مسلمان کوچک)می‌خواندند.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۲۶</ref>

مسیلمه در سال یازدهم قمری در نامه‌ای به پیامبر اکرم(ص)، مدعی شد که در [[نبوت]] با آن حضرت شریک است. رسول خدا(ص) در پاسخ او را مسیلمه کذّاب خواند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۳، ص۱۴۶</ref> و [[حبیب بن زید بن عاصم]] را به سوی وی فرستاد، اما چون حبیب پیامبری مسیلمه را تأیید نکرد، مسیلمه او را به [[شهادت]] رساند.<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۳۲۰؛ ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۴۴۳.</ref> پس از درگذشت پیامبر اکرم(ص) زمینه برای مسیلمه فراهم شد و عده‌ای را در اطراف خویش جمع کرد و به تقلید از [[قرآن]]، کلماتی با نثر مسجع می‌ساخت و بر آنان عرضه می‌کرد.<ref>زرکلی، الاعلام، ۱۹۸۹م، ج۷، ص۲۲۶.</ref> مسیلمه با [[سجاح دختر حارث تمیمی]] که او نیز ادعای نبوت کرده بود، [[ازدواج]] کرد.<ref>ابن حجر، الاصابه، ۱۴۱۵ق، ج۷، ص۳۴۴.</ref> و [[مهریه]] او را بخشودگی [[نماز صبح]] و [[نماز عشا|عشاء]] برای پیروانشان قرار داد.<ref> ابن اعثم، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۱، ص۲۲.</ref>

او [[شراب]] و [[زنا]] را برای پیروان خود حلال کرد و [[نماز]] را از آنان برداشت اما به [[نبوت]] پیامبر اسلام گواهی می‌داد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، دارالمعرفه، ج۲، ص۵۷۷.</ref>

=== معجزات واژگونه===

بر پایه برخی گزارش‌ها مسیلمه می‌خواست برخی از [[معجزات پیامبر اسلام|معجزات پیامبر(ص)]] را تکرار کند اما کارهایش واٰژگونه می‌شد. او آب دهان خود را در چاهی انداخت آب آن خشک شد. کودکی را نزدش بردند تا برایش دعا کند چون دست بر سرش کشید کچل شد، آب [[وضو|وضویش]] را در باغی ریختند دیگر آنجا گیاه نرویید، دست بر چشم کسی کشید نابینا شد.<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۶، ص۳۲۷.</ref>

در سال ۱۲ق<ref> ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۹۴.</ref> [[ابوبکر بن ابوقحافه|ابوبکر]] سپاهی به فرماندهی [[خالد بن ولید]] راهی [[یمامه]] کرد،<ref> ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق، ج۲، ص۴۲۹.</ref> خالد در عقرباء، با مسیلمه و یارانش جنگید. مسیلمه در [[ربیع الثانی]] سال ۱۲ق کشته شد.<ref>یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۱۳۱.</ref> در کشتن او وحشی بن حرب (قاتل [[حمزه بن عبدالمطلب|حمزه]])، [[عبدالله بن زید بن عاصم]] و [[ابودجانه]] نقش داشتند.<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۵، ص۹۶</ref> البته هریک از [[وحشی بن حرب|وَحشی بن حرب]]<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۶۶۲.</ref> و عبدالله بن زید بن عاصم<ref>ابن اثیر، اسدالغابه، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۴۷.</ref> به تنهایی نیز قاتل وی معرفی شده‌اند.

* ابن اثیر، علی بن محمد، أسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۹ق/۱۹۸۹م.

* ابن حجر عسقلانی، احمد بن علی، الإصابة فی تمییز الصحابة، تحقیق: عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.

* ابن عبدالبر، یوسف بن عبدالله، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق: علی محمدالبجاوی، بیروت، دارالجیل، ۱۴۱۲ق/۱۹۹۲م.

*  ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایه و النهایه، بیروت، دارالفکر، ۱۴۰۷ق/۱۹۸۶م.

* ابن هشام، عبدالملک، السیرة النبویه، تحقیق: مصطفی سقا و ابراهیم ابیاری و عبدالحفیظ شبلی، بیروت، دارالمعرفه، بی‌تا.

* بخاری، محمد بن إسماعيل، صحيح البخاری، محقق الناصر، محمد زهير بن ناصر، دمشق، دار طوق النجاة، چاپ اول، ۱۴۲۲ق.

* بلاذری، احمد بن یحیی، فتوح البلدان، بیروت، دار و مکتبة الهلال، ۱۹۸۸م.

* طبری، محمد بن جریر، تاریخ الأمم و الملوک، تحقیق: محمدأبوالفضل ابراهیم، بیروت، دارالتراث، ۱۳۸۷ق/۱۹۶۷م.

* زرکلی، خیرالدین، الأعلام قاموس تراجم لأشهر الرجال و النساء من العرب و المستعربین و المستشرقین، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۹۸۹م.