مندرجات کا رخ کریں

"قمری مہینے" کے نسخوں کے درمیان فرق

سطر 109: سطر 109:


==ایران میں قمری مہینے کا آغاز==
==ایران میں قمری مہینے کا آغاز==
<!--
[[Image:ستاد استهلال هلال.jpg|thumb|230px|یکی از گروه‌های رصدگر، استان گیلان]]
در کشور ایران، تقویم هجری قمری در کنار تقویم هجری خورشیدی معتبر دانسته شده و مناسک مذهبی به این تقویم وابسته است. در حال حاضر مرجع رسمی استخراج تقویم در کشورمان، شورای مرکز تقویم [[مؤسسه ژئوفیزیک دانشگاه تهران]] است. این شورا برای استخراج تقویم قمری از نظر فقهی [[آیت الله خامنه‌ای]] بهره می‌برد. مطابق این فتوا، رؤیت هلال با چشم، شرط است و استفاده از ابزار اپتیکی همانند دوربین دو چشمی و تلسکوپ نیز مانعی ندارد. در سال‌های اخیر رؤیت هلال در روز(قبل از غروب خورشید) نیز پذیرفته شده است.<ref>[http://daftarmags.ir/Journal/Text/Rahtooshe/Article/index.aspx?JournalNumber=102&ArticleNumber=29204 مقاله استهلال و نظرات فقهی پیرامون آن، مجله ره توشه، شماره ۱۰۲، شهریور ۱۳۹۰]</ref>


==گاه‌شمار هجری قمری قراردادی==
[[Image:ستاد استہلال ہلال.jpg|thumb|230px|یکی از گروہ‌ہای رصدگر، استان گیلان]]
تاریخ‌نویسان برای سهولت در محاسبات روزمره تقویم هجری قمری و برطرف کردن اشکالات ناشی از یک شبانه‌روز اختلاف در تقویم هجری قمری هلالی در کشورهای اسلامی، از تقویمی به نام «تقویم هجری قمری قراردادی» استفاده می‌کنند.
ایران میں ہجری قمری کیلنڈر ہجری شمسی کیلنڈر کے ساتھ استعمال ہوتا ہے اور مذہبی مناسک اور مراسم اسی کیلنڈر کے مطابق منائے جاتے ہیں۔ اس وقت ایران میں کیلنڈر مرتب کرنے والا باقاعدہ ادارہ [[انسٹی ٹیوٹ آف جیو فزکس، تہران یونیورسٹی]] ہے۔ یہ ادارہ قمری کیلنڈر مرتب کرنے کے لئے فقہی اعتبار سے [[آیت اللہ خامنہ‌ای]] کے فتووں سے مدد لیتا ہے جس کے‌مطابق آنکھ سے چاند نظر آنا شرط ہے لیکن ٹلسکوپ وغیره سے مدد لینے میں بھی کوئی حرج نہیں ہے۔ آخری سالوں‌ میں دن کو سورج غروب ہونے سے پہلے چاند نظر آنے کو بھی معتبر جانا گیا ہے۔<ref>[http://daftarmags.ir/Journal/Text/Rahtooshe/Article/index.aspx?JournalNumber=102&ArticleNumber=29204 مقالہ استہلال و نظرات فقہی پیرامون آن، مجلہ رہ توشہ، شمارہ ۱۰۲، شہریور ۱۳۹۰]</ref>


مبدأ و نام ۱۲ ماه این تقویم، همانند تقویم هجری قمری هلالی است و تعداد شبانه‌روز ماه‌های این تقویم، متناوباً ۳۰ و ۲۹ شبانه‌روز تعیین شده است: ماه محرم ۳۰، ماه صفر ۲۹، ماه ربیع الاول ۳۰،  تا به آخر. ماه ذیحجه در سال‌های عادی ۲۹ و در سال‌های کبیسه ۳۰ شبانه‌روز در نظر گرفته می‌شود. یکی از بررسی‌های آماری انجام شده، در بازه زمانی ۱۵۳ سال هجری قمری (۱۲۵۷ تا ۱۴۰۹ق) نشان می‌دهد که اول ماه قمری هلالی با اول ماه قراردادی در ۶۴/۴۳ درصد موارد منطبق بوده و در ۳۵/۳۵ درصد موارد یک شبانه‌روز و در ۲۲/۰ درصد موارد دو شبانه‌روز اختلاف دارند.<ref>[http://jdf.scr.ir/tarikh/?t=gh سایت مبدل تاریخ]</ref> با این اختلاف روشن است این نوع گاه‌شماری نمی‌تواند معیار زمان‌شناسی احکام قرار گیرد.
==معاہدہ ہجری کیلنڈر==
مورخین قمری ہجری تاریخوں کے حساب و کتاب میں آسانی اور اسلامی ممالک کے ہجری کیلنڈر میں ایک دن کے اختلاف سے پیش آنے والے اشکالات کو برطرف کرنے کے لئے «معاہدہ ہجری کیلنڈر» استعمال کرتے ہیں۔
<!--
اس کیلینڈر کے مہینوں کا آغاز اور ان کے نام کے بارے میں مبدأ و نام ۱۲ ماہ این تقویم، ہمانند تقویم ہجری قمری ہلالی است و تعداد شبانہ‌روز ماہ‌ہای این تقویم، متناوباً ۳۰ و ۲۹ شبانہ‌روز تعیین شدہ است: ماہ محرم ۳۰، ماہ صفر ۲۹، ماہ ربیع الاول ۳۰،  تا بہ آخر. ماہ ذیحجہ در سال‌ہای عادی ۲۹ و در سال‌ہای کبیسہ ۳۰ شبانہ‌روز در نظر گرفتہ می‌شود. یکی از بررسی‌ہای آماری انجام شدہ، در بازہ زمانی ۱۵۳ سال ہجری قمری (۱۲۵۷ تا ۱۴۰۹ق) نشان می‌دہد کہ اول ماہ قمری ہلالی با اول ماہ قراردادی در ۶۴/۴۳ درصد موارد منطبق بودہ و در ۳۵/۳۵ درصد موارد یک شبانہ‌روز و در ۲۲/۰ درصد موارد دو شبانہ‌روز اختلاف دارند.<ref>[http://jdf.scr.ir/tarikh/?t=gh سایت مبدل تاریخ]</ref> با این اختلاف روشن است این نوع گاہ‌شماری نمی‌تواند معیار زمان‌شناسی احکام قرار گیرد.


===ستاد استهلال و گروه‌های رصد===
===ستاد استہلال و گروہ‌ہای رصد===
{{اصلی|ستاد استهلال}}
{{اصلی|ستاد استہلال}}
از ابتدای دوران رهبری [[سید علی خامنه ای|آیت الله خامنه‌ای]]، ستادی برای نظم بخشیدن به امر استهلال(دیدن هلال اول ماه) تشکیل شد. در سال ۱۳۸۰، هلال جمادی‌الثانی ۱۴۲۲ق در موقعیتی قرار داشت که اگر منجّمین ایرانی موفق به رؤیت آن می‌شدند، چندین رکورد علمی جهانی در زمینه رؤیت هلال ماه به نام ایران به ثبت می‌رسید. با حمایت ستاد استهلال، تدارک گسترده‌ای برای انجام این رصد انجام گرفت و با موفقیت در این مورد، گروه‌های رصدی برای رؤیت هلال در همه ماه‌ها تشکیل شدند. در موارد خاصی مانند پایان ماه رمضان تا ۱۵۰ گروه با دوربین‌های اپتیکی پیشرفته در سراسر ایران برای استهلال تشکیل می‌شود که برخی از آنها با هواپیما اقدام به این کار می‌کنند.<ref>[http://farsi.khamenei.ir/others-report?id=10074 سایت آیت الله خامنه ای]</ref> این ستاد در هر ماه نتیجه رصد خود را ([http://www.leader.ir/tree/index.php?catid=44 در اینجا]) اعلام می‌کند.
از ابتدای دوران رہبری [[سید علی خامنہ ای|آیت اللہ خامنہ‌ای]]، ستادی برای نظم بخشیدن بہ امر استہلال(دیدن ہلال اول ماہ) تشکیل شد. در سال ۱۳۸۰، ہلال جمادی‌الثانی ۱۴۲۲ق در موقعیتی قرار داشت کہ اگر منجّمین ایرانی موفق بہ رؤیت آن می‌شدند، چندین رکورد علمی جہانی در زمینہ رؤیت ہلال ماہ بہ نام ایران بہ ثبت می‌رسید. با حمایت ستاد استہلال، تدارک گستردہ‌ای برای انجام این رصد انجام گرفت و با موفقیت در این مورد، گروہ‌ہای رصدی برای رؤیت ہلال در ہمہ ماہ‌ہا تشکیل شدند. در موارد خاصی مانند پایان ماہ رمضان تا ۱۵۰ گروہ با دوربین‌ہای اپتیکی پیشرفتہ در سراسر ایران برای استہلال تشکیل می‌شود کہ برخی از آنہا با ہواپیما اقدام بہ این کار می‌کنند.<ref>[http://farsi.khamenei.ir/others-report?id=10074 سایت آیت اللہ خامنہ ای]</ref> این ستاد در ہر ماہ نتیجہ رصد خود را ([http://www.leader.ir/tree/index.php?catid=44 در اینجا]) اعلام می‌کند.
-->
-->


confirmed، templateeditor
9,024

ترامیم