مندرجات کا رخ کریں

"قمری مہینے" کے نسخوں کے درمیان فرق

سطر 62: سطر 62:


==قمری مہینے علم نجوم کی روشنی میں==
==قمری مہینے علم نجوم کی روشنی میں==
<!--
[[File:فاز ماه.gif|border|300px|left]]
[[File:فاز ماه.gif|border|300px|left]]
از نظر نجومی، هر ماه قمری با حالتی شروع می‌شود که ماه نو (مقارنه ماه و خورشید) نامیده می‌شود. در این حالت، ماه بین خط واصل زمین و خورشید قرار دارد و سطح نورانی ماه دقیقاً در طرفی است که ما نمی‌توانیم آن را ببینیم. یک یا دو روز بعد، ماه کمی از خورشید فاصله می‌گیرد و به صورت هلال شامگاهی دیده می‌شود. به فاصله زمانی بین دو ماه نو متوالی، دوره تناوب هلالی گفته می‌شود. روزهای همه ماه‌های قمری با هم برابر و دقیقاً ۲۹ روز و ۱۲ ساعت و ۴۴ دقیقه و ۳ ثانیه یا ۲۹/۵۳۰۵۹۰۲۸ روز است. همچنین تعداد روزهای همه سال‌های هجری قمری با هم برابر و مطابق با ۳۵۴/۳۶۷۰۸۳۴ روز است. به خاطر دشواری ثبت و محاسبه عدد کسری در تقویم، به ناچار ماه قمری ۲۹ یا سی روز تمام محاسبه می‌شود و این مبنای تفاوت دو نوع ماه قمری (ماه حسابی و ماه هلالی رؤیتی) شده است.<ref>نگرشی بر تقویم قمری و رؤیت هلال ماه، تقی عدالتی، مجله فقه، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۳، ص۳۰۵</ref> مطابق [[حکم شرعی]] اگر هلال ماه در شامگاه ۲۹‌ام ماه رؤیت شود، آن ماه به پایان رسیده است و فردا، روز اول ماه بعد است ولی اگر هلال ماه در شامگاه روز ۲۹‌ام رؤیت نشد ماه ۳۰ روزه می‌باشد.<ref>[http://www.ugcs.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=344&Itemid=1مقاله بررسی وضعیت رؤیت پذیری هلال ماه، امیر حسن زاده]</ref>
علم نجوم کی رو سے ہر قمری مہینہ چاند کی ایک خاص حالت کے ساتھ شروع ہوتا هے جسے نئی چاند (چاند اور سورج کا موازنہ) کہا جاتا ہے۔ اس حالت میں چاند زمین اور سورج کے درمیان اس طرح واقع ہوتا ہے کہ زمین پر اس کا نورانی حصہ بالکل اس طرف ہے جو ہمیں دکھائی نہیں دیتا۔ ایک یا دو دن بعد چاند سورج سے تھوڑا دور ہوتا ہے اور چاند رات کی شکل میں دکھائی دینا شروع ہوتا ہے۔ دو متوالی چاند کے فاصلے کو  کریسنٹ سائیکل کہا جاتا ہے۔ قمری مہینے کے تمام ایام 29 دن، 12 گھنٹے، 44 منٹ اور 3 سیکنڈ ہوتے ہیں۔ اسی طرح تمام قمری سالوں کے ایام بھی برابر یعنی 354.3670834 دن کے ہوتے ہیں۔ کیلینڈر میں اعداد کو اعشاری حالت میں لکھنے میں دشواری کے پیش نظر مجبوری کی حالت میں مہینوں کو 29 یا 30 دن کا حساب کرتے ہیں اور یہی دو قمری مہینوں کے درمیان اختلاف کا باعث ہے۔<ref>نگرشی بر تقویم قمری و رؤیت هلال ماه، تقی عدالتی، مجله فقه، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۳، ص۳۰۵</ref> [[حکم شرعی|شرعی حکم]] کے مطابق اگر مہینے کی 29 ویں تاریخ کے شام کو چاند نظر آئے مہینہ ختم ہوتا ہے اور اگلے دن دوسرے مہینے کی پہلی تاریخ ہوگی لیکن اگر 29 تاریخ کو چاند نظر نہ آیا تو مہینہ 30 دن کا ہو گا۔<ref>[http://www.ugcs.ir/index.php?option=com_content&task=view&id=344&Itemid=1مقاله بررسی وضعیت رؤیت پذیری هلال ماه، امیر حسن زاده]</ref>


از نظر فقهی، ماه حسابی معتبر نیست و فقها تنها ماه هلالی رؤیت شده را معتبر دانسته‌اند.<ref>[http://islamquest.net/fa/archive/question/fa2479 اسلام کوئست]</ref>
فقہی اعتبار سے محسباتی چاند معتبر نہیں بلکہ فقہا چاند دیکھنے کو معتبر سمجھتے ہیں۔<ref>[http://islamquest.net/fa/archive/question/fa2479 اسلام کوئست]</ref>


از آنجاکه امکان رؤیت در همه مکان‌ها و در همه ساعات یکسان نیست، به صورت طبیعی در شهرهای مختلف کره زمین، اولِ ماه متفاوت خواهد بود (حداکثر یک روز). از لحاظ نجومی حداکثر تا ۴ ماه ۳۰ روزه و ۳ ماه ۲۹ روزه ممکن است پشت سر هم بیایند.<ref>نگرشی بر تقویم قمری و رؤیت هلال ماه، تقی عدالتی، مجله فقه، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۳، ص۳۰۹</ref>
چونکہ ہر جگہ ایک مقررہ وقت میں چاند دیکھنا امکان پذیر نہیں ہوتا اس بنا پر زمین کے مختلف مقامات پر چاند دیکھنے کا وقت مختلف ہوگا (زیادہ سے زیادہ ایک دن)۔ نجومی اعتبار سے پے در پے زیادہ سے زیادہ 4 مہینے 30 دن اور 3 مہینے 29 دن کے ہونا امکان پذیر ہے۔<ref>نگرشی بر تقویم قمری و رؤیت هلال ماه، تقی عدالتی، مجله فقه، شماره ۲، زمستان ۱۳۷۳، ص۳۰۹</ref>


== اختلاف تقویم قمری کشورهای مختلف==
==مختلف ممالک کے قمری کیلنڈر میں اختلاف==
<!--
اختلاف در شروع ماه در تقویم قمری کشورهای مختلف، ناشی از یکی از عوامل زیر است:<ref>[http://daftarmags.ir/Journal/Text/Rahtooshe/Article/index.aspx?JournalNumber=102&ArticleNumber=29204 مقاله استهلال و نظرات فقهی پیرامون آن، مجله ره توشه، شماره ۱۰۲، شهریور ۱۳۹۰]</ref>
اختلاف در شروع ماه در تقویم قمری کشورهای مختلف، ناشی از یکی از عوامل زیر است:<ref>[http://daftarmags.ir/Journal/Text/Rahtooshe/Article/index.aspx?JournalNumber=102&ArticleNumber=29204 مقاله استهلال و نظرات فقهی پیرامون آن، مجله ره توشه، شماره ۱۰۲، شهریور ۱۳۹۰]</ref>
# اوضاع جغرافیایی و جوّی
# اوضاع جغرافیایی و جوّی
confirmed، templateeditor
9,024

ترامیم